Akkoord van Minsk (2014)

Op 5 september 2014 werd in Minsk, Wit-Rusland, onder internationale druk, wegens oplopende spanningen en een oplaaiende gewapende strijd in de Oekraïense, aan Rusland grenzende oblasten Loehansk en Donetsk, een staakt-het-vuren afgesproken; het Akkoord van Minsk. In de twee weken na ondertekening werd van beide kanten het staakt-het-vuren regelmatig geschonden.^[1]^[2] Een nieuw staakt-het-vuren, Minsk II, kwam op 12 februari 2015 tot stand. Wegens de aanhoudende Russische steun aan de pro-Russische opstandelingen waardoor het Minsk-akkoord vrijwel een dode letter werd, kondigde de Europese Unie een aantal sancties af.

Aanleiding tot de ongeregeldheden in Oost-Oekraïne[bewerken]

De belangrijkste aanleiding was de zogenoemde Maidanrevolutie in Oekraïne, waarbij de maandenlange protesten tegen de regering in februari 2014 resulteerden in de vlucht van de toenmalige president Viktor Janoekovytsj uit Kiev.

Toen de daarna geïnstalleerde interim-regering toenadering zocht tot Europa verzamelden pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne zich en riepen op 11 mei 2014 op eigen initiatief de Volksrepubliek Donetsk en Volksrepubliek Loegansk uit die zich verenigden als Nieuw-Rusland. In de regio Donbass, in het oosten van Oekraïne, kwam het vervolgens tot een gewapende strijd tussen het Oekraïense leger en de door Rusland gesteunde separatisten.

Ondertekenaars[bewerken]

De ondertekenaars van Minsk I waren de Russische ambassadeur in Oekraïne Mikhail Zurabov namens Rusland, de voormalige president van Oekraine Leonid Koetsjma, de Zwitserse diplomate Heidi Tagliavini namens de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en Alexander Zakharchenko en Igor Plotnitsky als vertegenwoordigers van de opstandelingen in de Oekraïense regio's Luhansk en Donetsk. Bij Minsk II waren ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Francois Hollande betrokken.

Hoofdpunten Minsk II[bewerken]

Het akkoord Minsk II omvatte de volgende hoofdpunten:^[3]^[4]

Staakt-het-vuren en terugtrekking van zware wapens[bewerken]

Op 15 februari 2015 om middernacht moeten de gevechten stoppen. Het Oekraïense leger en de pro-Russische separatisten moeten binnen twee dagen beginnen met het creëren van een bufferzone: 50 kilometer afstand tussen de artillerie- en 100 millimeter kaliber wapens, 70 kilometer tussen de raketsystemen en 140 kilometer tussen de zwaarste wapens. Hierbij gelden de grenzen zoals bepaald op 19 september 2014 (Minsk I). Dit alles moet binnen twee weken gerealiseerd zijn.

Het controleren van het terugtrekken van wapens[bewerken]

Met behulp van alle benodigde instrumenten zoals satelliet- en radarbeelden zal de OVSE toezien op bovenstaande afspraken.

Dialoog tussen de strijdende partijen[bewerken]

Tegelijkertijd met de terugtrekking van de zware wapens, moeten de strijdende partijen de dialoog aangaan. De belangrijkste punten die besproken moeten worden zijn het tijdelijke zelfbestuur en de politieke toekomst van de oblasten Donetsk en Loehansk. De pro-Russische separatisten willen van de Oekraïense regering meer macht voor de eigen regio. Hiervoor is een verandering van de grondwet nodig. Pas na deze wijziging zullen er lokale verkiezingen plaats vinden.

Vrijlating van gevangenen en amnestie voor alle (oorlogs)misdadigers[bewerken]

Binnen vijf dagen na de terugtrekking van de wapens moeten de partijen alle gevangenen vrijlaten en er zullen geen strafbare feiten, begaan tijdens het conflict in Oost-Oekraïne, worden vervolgd. Nederland stelt vraagtekens bij deze amnestie gezien de ramp met MH17.

Terugtrekking van alle buitenlandse militairen en herstel van de controle[bewerken]

Alle buitenlandse militairen (uit met name Rusland) zullen worden ontwapend en moeten het Oekraïense grondgebied verlaten. De Oekraïense regering krijgt opnieuw controle over het hele land, inclusief het gebied dat nu in handen is van de pro-Russische separatisten. Dit herstel zal beginnen op de eerste dag na de lokale verkiezingen en voltooid zijn tegen het einde van 2015.

Humanitaire hulp en herstel van de sociale- en economische structuur[bewerken]

Internationale hulporganisaties zullen er op toezien dat alle slachtoffers van het conflict humanitaire hulp krijgen. De Oekraïense regering is verantwoordelijk voor het herstellen van de sociale- en economische structuur in de gebieden. Dit betreft o.a. het betalen van de pensioenen en het weer opstarten van de bankensector in deze regio’s.

Het definitieve einde van de akkoorden van Minsk[bewerken]

De twee republieken werden door geen enkel land erkend totdat de Russische president Poetin op 21 februari 2022 uit het verdrag trad door te verklaren dat Rusland de onafhankelijkheid erkent van de zelfverklaarde Oost-Oekraïense republieken Donetsk en Loegansk, inclusief hun claims op het gehele grondgebied van respectievelijk oblast Donetsk en oblast Loehansk.^[5] Op 24 februari 2022 escaleerde de situatie verder en om 3 uur 's nachts (CET) verklaart Poetin de oorlog en volgt een Russische invasie van Oekraïne.