De Vierschaar

Stichting De Vierschaar is de naam van de organisator van de sinds 1996 jaarlijks terugkerende openluchtspelen van de Noord-Brabantse stad Bergen op Zoom. Doelstelling van het evenement is het aanbieden van een traditionele culturele zomeractiviteit. Tot en met 2012 werden de stukken vrijwel altijd opgevoerd op diverse locaties in het stadspaleis het Markiezenhof. Voorheen stonden deze spelen bekend onder de verzamelnaam De Zoomerspelen

De Vierschaar[bewerken]

Stichting De Vierschaar die het schouwspel organiseert werd in het leven geroepen door de gemeente Bergen op Zoom met de opdracht de traditie van klank- en lichtspelen ter stede nieuw leven in te blazen. Sinds 2003 gebeurt dit onder de naam De Zoomerspelen Bergen op Zoom. De stichting fungeert als koepelorganisatie van verschillende toneelverenigingen en andere organisaties die een bijdrage leveren. In totaal zijn er zo'n 400 vrijwilligers bij de activiteit betrokken. Iedere nieuwe productie wordt in een twee- of driejarige cyclus opgevoerd. De vele binnenplaatsen van Stadspaleis Het Markiezenhof hebben in de loop der jaren als decor gediend voor het spel van honderden spelers en figuranten.

Jaarlijks komen tussen de 6500 en 9000 mensen de voorstellingen zien. In totaal heeft Zoomerspelen Bergen op Zoom sinds 1996 bijna 100.000 bezoekers geteld. Op 14 september 2007 werd de 75.000e bezoeker verwelkomd.^[bron?]

Producties[bewerken]

Schavuit naar 't schavot (1996-1997)[bewerken]

Een middeleeuws stuk dat zich afspeelt in de 15e eeuw.

Het script is afkomstig van de bekende Brabantse promotor van amateurtoneel Jan Naaijkens. Tijdens een turbulente jaarmarkt wordt een vrouw van haar beurs beroofd door een gauwdief. De consternatie is groot en de dief wordt in de kraag gegrepen. Tijdens een rumoerige zitting van De Vierschaar (toenmalige rechtbank) wordt hij ter dood veroordeeld.

De executie is een feestelijke aangelegenheid. Onder tromgeroffel wordt de dief naar de galg gevoerd. Als de strop rond zijn nek zit, wordt de ceremonie verstoord door een koerier van de koning. Vanwege de geboorte van een Koninklijke zoon krijgt de dief gratie!

Diederick, Het Kind Van De Rekening (1998-1999)[bewerken]

Een stuk dat zich afspeelt tijdens de Franse bezetting in 1747 van Bergen op Zoom

Diedericks vader wordt vermoord en zijn moeder sterft aan verwondingen opgelopen bij een bombardement. Diederick belandt in een weeshuis, maar houdt het hoofd boven water dankzij de prostituee Josina, die zich het lot van Diederick aantrekt. Tijdens het schermfeest van Franse chevaliers, vergezeld door dames van lichte zeden, ontwikkelt het verhaal tot een dramatisch hoogtepunt voor Diederick. Hij ontmoet na allerlei omzwervingen zijn vermiste oudere broer Johan en komt te weten wie de moordenaar van zijn vader is. Het script is geschreven door Jacques de Groot.

Huiveren in 't hof (2000-2001-2002)[bewerken]

Een middeleeuws griezelspektakel, gebaseerd op een verhaal rondom Jan van Glymes, de Markies van Bergen op Zoom, die in de 15e eeuw regeerde en meer dan vijftig nazaten had versus de kinderloze vampier Graaf Dracula.

Tot groot ongenoegen lukt het Graaf Dracula niet om bij zijn drie bruiden een opvolger te verwekken. De Markies wordt met een list naar het slot van Dracula in Transsylvanië gelokt, omdat een regelmatig slokje bloed uit zijn nek ongetwijfeld de vruchtbaarheid van Dracula zal verhogen. Terwijl Dracula zich onderhoudt met de Markies, wordt zoon Jan smoorverliefd op één van de bruiden van Dracula. Ze raakt zwanger en alles lijkt goed te gaan, tot de huisdokter ontdekt wie de gelukkige vader is. Dan breekt de hel los, waarbij Dracula uiteindelijk sterft.

Schande van Sanne (2003-2004-2005)[bewerken]

Een drama dat zich afspeelt rond 1784 in Bergen op Zoom

Sanne, een jonge vrouw, is zwanger van een soldaat, Jan van der Vlisch, en dat terwijl ze al de ongehuwde moeder van Martje is. Bij de bevalling gaat het fout en het kind sterft. Sanne wordt na een summier proces, onterecht, beschuldigd van moord en veroordeeld. Haar dochter Martje wordt onder voogdij geplaatst bij een gezin aan de andere kant van het land. Sanne zal haar nooit weerzien.

Jaren later ontmoet Sanne in de vrouwengevangenis Etta Palm, een feministe van het eerste uur. Etta trekt zich het lot van Sanne aan en belooft haar te helpen. Als Etta vrij komt, besluit ze vanwege een slopende ziekte er niet zelf achteraan te gaan, maar alles in handen te geven van Martha van Daele. Deze Martha pakt de zaken voortvarend aan. Er volgt een ontknoping waarbij lang niet alles tot een goed einde wordt gebracht. Het script van Jacques de Groot is gebaseerd op het boek "Josina. 't is toch zonde!" (1992) van Kees Becht.

Baselius (2006-2007-2008)[bewerken]

Een internationaal, historisch muzikaal Openluchttheater

Een historische thriller, vertelt het verhaal van Jacob Baselius, die rond 1580 predikant te Brugge was, juist op het moment dat daar een vreselijke pestepidemie uitbreekt. Baselius geraakt, als voogd van de kinderen van een bevriende familie, verwikkeld in een lugubere moordzaak. De dreigende inquisitie noodzaakt hem met het gezin naar Bergen op Zoom te vluchten. Daar komt het tot een buitengewoon spannende ontknoping. Het script is van de hand van Jacques de Groot. Het spel was een internationale coproductie van het Comité voor Initiatief van Brugge en Stichting De Vierschaar uit Bergen op Zoom en werd met Vlaamse en Nederlandse acteurs afwisselend in beide steden gespeeld.

De Markiezinnen (2009-2010)[bewerken]

Een historisch spel over machtswellust, verlangen en verraad

Bergen op Zoom is in 1631 een protestants bolwerk in de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648). In Bergen op Zoom zetelt de katholieke Elisabeth I als markiezin. Haar huwelijk met Albert Van Den Bergh is tot nu toe kinderloos gebleven.

Tijdens het feest vanwege een overwinning op de Spanjaarden bevalt Maria van de Rijt, een arme, protestantse vissersvrouw, van een tweeling. Tegelijkertijd heerst grote droefheid aan het hof van Elisabeth l na weer een doodgeboren kindje. Daarom koopt Hofdame Catharina Eijndhouts het pasgeboren dochtertje van Maria, in het diepste geheim. Als Maria’s echtgenoot Cornelis er desondanks achter komt, vormt hij een bedreiging voor de markiezin. Matthijs Van Disseldorp, de schout van de stad, legt Cornelis voorgoed het zwijgen op.

Diederick, het Kind van de Rekening (2011-2012)[bewerken]

In 2011 en 2012 wordt het stuk Diederick, het Kind van de Rekening, dat eerder in 1998 en 1999 speelde, opnieuw opgevoerd.

Exodus aan de Schelde (2014)[bewerken]

Een verhaal over het kleine leed in de Groote Oorlog.

Dit stuk speelt zich af tegen het decor van de Eerste Wereldoorlog. Toen de Duitsers in 1914 België binnenvielen, vluchtten naar schatting 40.000 soldaten en 1 miljoen burgers naar Nederland. Waarvan er ook een deel in Bergen op Zoom terechtkwam.

Het verhaal gaat over Lena Bayens, een weduwe met vier kinderen uit een Antwerpse volksbuurt. We zien hoe Lena zich met veel verdriet door de eerste oorlogsdagen worstelt als paniek en angst de bevolking in de greep houdt. Gelukkig zijn er altijd optimisten die met hun humor het leven nog enigszins draaglijk maken.

Als dreigt dat Antwerpen gebombardeerd zal worden, maakt de bevolking zich op om de stad te verlaten. In de chaotische paniek in de stad loopt het jongste kind van Lena verloren. Een vrouw ontfermt zich over het kind en neemt het mee naar het veilige Holland. De Exodus aan de Schelde is begonnen. Bergen op Zoom is de veilige haven geworden voor ruim vijftigduizend vluchtelingen. Lena is ook in Bergen op Zoom en heeft onderdak gevonden bij een bekende van haar, de vrachtrijder Rinus Hagenaars. Dagelijks is Lena op zoek naar haar dochtertje in het vluchtelingenkamp.

Als bekend wordt dat het meisje weer mee teruggenomen is naar België, gaat Rinus naar Antwerpen om het kind te halen. Een gevaarlijke onderneming want aan de grens is inmiddels de “draad des doods” opgericht.

Daar aan de grens volgt dan de spannende ontknoping van het verhaal over het kleine leed in de Groote Oorlog.

Shakespeare Verliefd (2017-2018)[bewerken]

Shakespeare heeft geen inspiratie meer, maar dat duurt niet lang…. Hij wordt op de huid gezeten door Henslowe, de eigenaar van theater The Rose. Henslowe wil dat Shakespeare een komedie schrijft, het liefst met een hond, omdat Koningin Elizabeth I daar zo om moet lachen. Shakespeare schrijft de komedie, Romeo en Ethel, de piratendochter. Een zekere Thomas Kent meldt zich voor de audities, hij is een jonge talentvolle acteur. Shakespeare wordt geraakt door zijn spel, hij biedt Kent de rol aan van Romeo. Kent blijkt geen man te zijn, maar een jonge vrouw, genaamd Viola de Lesseps. Viola is de dochter van een rijke ondernemer, die door haar vader gedwongen wordt met Lord Wessex te trouwen. Deze Lord is weliswaar van adel, maar ook berooid. Hij wil Viola meenemen naar zijn plantages in Virginia (VS). Viola is gepassioneerd door toneel en het werk van Shakespeare. Haar hart ligt bij toneelspelen, maar in de tijd van Elisabeth 1 was het voor vrouwen verboden om te acteren. Als Shakespeare erachter komt dat Thomas Kent in werkelijkheid Viola is, wordt hij verliefd. Viola en Shakespeare raken verstrikt in een verboden liefde. Shakespeare raakt geïnspireerd en schrijft op basis hiervan een nieuw verhaal: Romeo en Julia.

Bronnen, noten en/of referenties