Denise Tolkowsky
Denise Tolkowsky (Brighton, Engeland, 11 augustus 1918 – Antwerpen, 9 maart 1991) was een Vlaamse pianiste en componiste.
Biografie[bewerken]
Denise Tolkowsky werd geboren in Brighton, Engeland. Haar familie vluchtte daar, bij het uitbreken van de Eerst Wereldoorlog, naartoe vanuit Antwerpen. Denise werd geboren met artistieke genen: haar Russische vader, Samuel Tolkowsky was een diamanthandelaar met een voorliefde voor muziek. Haar moeder, Anna Kennes, was een Vlaamse zangeres en actrice bij de Koninklijke Vlaamse Opera.
Op jonge leeftijd kreeg Denise pianoles van haar zus en dat worp zijn vruchten af toen zij al op zesjarige leeftijd een ”diplôme superieur” behaalde in een nationale pianowedstrijd in Antwerpen. Haar pianolerares raadde Denise aan om naar het Conservatorium te gaan. Op twaalfjarige leeftijd begon zij haar studies muziek aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen. Zij behaalde haar diploma piano bij Emmanuel Durlet, harmonie bij Edward Verheyden, voor compositie en orkestratie bij Flor Alpaerts en contrapunt en fuga bij Karel Candael. Ze behaalde daarna ook nog een getuigschrift voor letterkunde en kunstgeschiedenis.
Ze trouwde met pianist Alex de Vries. Als componiste en concertpianiste werkte zij soms in duo met de Vries.
Door de Tweede Wereldoorlog kon zij haar hoger diploma piano echter niet behalen. Doordat zij Joods was diende ze haar studies stop te zetten en te vluchten uit Antwerpen. Samen met haar man doken ze onder in Gent. Vanuit een kleine kelderkeuken schreef ze veel liederen en pianostukken. De oorlog liet diepe wonden na bij Denise. Een aantal van haar werken kregen een titel die refereert aan deze tijd. Na de oorlog keerden zij terug naar Antwerpen, waarna hun carrière terug langzaam op gang kwam. Samen traden ze op met pianowerken voor vier handen. Denise gaf daarnaast ook privélessen voor piano en compositie en was tussen 1947 en 1949 muziekdirectrice van de Belgische Balletten, een groep dansers en danseressen uit de Koninklijke Vlaamse Opera van Antwerpen.
Haar man pleegde zelfmoord in mei 1964. Om zijn levenswerk niet verloren te laten gaan, richtte ze het Alex de Vries Fonds op. Dit is een organisatie om jonge muzikanten te helpen bij de start van hun carrière. Denis zelf stelde haar huis open voor jonge talentvolle musici uit zowel binnen- als buitenland zodat ze deze kon stimuleren en begeleiden.
Vanaf 1979 ondersteunde ze de Vlaamse tak van de vereniging Live Music Now van Yehudi Menuhin. In 1980 werd zij hiervan directeur. De vereniging gaf jonge musici de kans om op te treden op atypische locaties. Ze riep ook de prijs De Vries-Tolkowsky in het lieven. Deze prijs werd uitgereikt aan de student aan het Conservatorium met het hoogst aantal punten piano. Denise Tolkowsky heeft zich doorheen haar leven dus op meerdere manieren ingezet om jonge muzikanten in Antwerpen vooruit te helpen met hun carrière. In 1982 ontving ze dan ook een gulden gedenkpenning als “Vrouw van de Wereld” van UNESCO.
Denise stierf in Antwerpen, België. [1] [2]
Onderscheidingen en prijzen[bewerken]
Onderscheidingen en prijzen omvatten:
- Haar ballet Van ’t kwezelke werd bekroond op de Internationale Danswedstrijd in Brussel (1931)
- Internationale Viotti-wedstrijd in Italië, zilveren medaille voor het werk Hulde aan Bartók (1950)
Werken[bewerken]
Denise Tolkowsky begon met componeren op haar vijftiende. Haar eerste werken deden denken aan Claude Debussy en Maurice Ravel maar werden na een tijd sterker beïnvloed door Béla Bartók. Doorheen de jaren werd haar werk steeds meer expressionistisch.[3]
Tolkowsky schreef voor theater, orkest, kamerensemble, solopiano en zang. Ze schreef ook een aantal liedjes.
Een aantal geselecteerde werken zijn:
- Ballet Van 't Kwezelke, 1931
- Adagio voor strijkers, gebouwd op het oud Vlaamse lied Ghequetst ben ic van binnen, 1938
- Ballet Le Jeu du Coeur, 1939
- Ballet van People Of Earth, 1939
- Cantate Het Kamp voor mezzosopraan en orkest, op een tekst van M. Coole, 1939
- Camp voor mezzosopraan en kamerorkest, tekst door Marcel Coole, 1939
- Ballet Concentratiekamp, 1945-1946
- Ballet De aarde en de mensen, 1947
- Ballet Het harstspel, 1950
- Eerbetoon aan Béla Bartók voor fluit, viool, piano en slagwerk, 1950
- Adagio voor strijkers, 1950
- Concerto voor piano en orkest, geschreven voor haar man Alex De Vries, 1958
- Concertino voor fluit en strijkorkest, 1958
- Variaties op een Russisch thema, 1961
De oprichting van het fonds en de organisatieproblemen die daarmee gepaard gingen, zorgden ervoor dat Denise veel minder componeerde. Buiten een Preludium op de naam Emil Gilels is er die eerste jaren (vanaf 1966) geen enkel werk van haar terug te vinden.[3]
Referenties[bewerken]
- ↑ DENISE TOLKOWSKY:EEN GROTE DAME EN EEN UNIVERSEEL FONDS. Geraadpleegd op 16 October 2010.
- ↑ Simmons, David Alan, Who's who in music and musicians' international directory: Volume 1962, 1962.
- ↑ 3,0 3,1 (nl) Tolkowsky, Denise | Studiecentrum Vlaamse Muziek. www.svm.be. Geraadpleegd op 2024-03-08.
Dit artikel "Denise Tolkowsky" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Denise Tolkowsky.
