Economische ongelijkheid

Economische ongelijkheid, eenvoudig te beschrijven als het onderscheid tussen arm en rijk, is een thema dat internationaal, zowel wetenschappelijk, als maatschappelijk en politiek sterk toegenomen aandacht heeft gekregen sinds het verschijnen van het boek Le Capital au XXIe siecle, Kapitaal in de 21ste eeuw, (2013) van de Franse econoom Thomas Piketty.

Piketty's centrale stelling is dat het netto rendement op vermogen (rente, dividend, enz.), na aftrek van belastingen, historisch procentueel altijd hoger is geweest dan de economische groei. Gevolg is dat de rijken rijker worden:zowel in absolute als relatieve zin. Het aandeel van arbeid in het nationaal inkomen daalt ten opzichte van het aandeel van kapitaal.

Invloed van (grote) inkomensverschillen op de maatschappij[bewerken]

In 2009 publiceerde de Britse emeritus hoogleraar epidemologie Richard Wilkinson, samen met Kate Pickett het boek The Spirit Level, Why Greater Equality Makes Societies Stronger. Hierin claimen de auteurs dat samenlevingen met een meer gelijke verdeling van inkomens een beter gezondheidspeil kennen en minder sociale problemen hebben, zoals geweld, drugsgebruik, tienerzwangerschappen, geestesziekten, obesitas, enz. Deze samenlevingen vertonen ook meer cohesie dan die waarin de kloof tussen arm en rijk groter is. Van het boek zijn meer dan 20 uitgaven buiten het Verenigd Koninkrijk verschenen. Beide auteurs behoorden ook tot de oprichters van de The Equality Trust, de organisatie die het gedachtengoed verder uitdraagt.

Relatie rijkdom en belastingontwijking[bewerken]

In januari 2019 werd het thema economische ongelijkheid aan de orde gesteld door de Nederlandse historicus Rutger Bregman tijdens het World Economic Forum in Davos.

Hij werd voor deze jaarlijkse meerdaagse conferentie van de rijkste en machtigste mensen op de planeet uitgenodigd, omdat zijn boek "Gratis geld voor iedereen", waarin hij pleit voor het basisinkomen, inmiddels is vertaald in meer dan dertig talen. De eerste vergadersessie ervaart Bregman als verbijsterend: "Het leek op een bijeenkomst van brandweerlieden, waarbij niemand over water mocht spreken". De tweede sessie spijbelde hij om op zijn kamer een korte speech uit zijn hoofd te leren.Tijdens de slotconferentie is de volgende mini-filippica zijn enige input. In de kern is zijn boodschap aan de CEO's van de rijke multinationals en aan de vermogende artiesten en renteniers: "stoppen jullie eerst maar eens met je structurele grootscheepse belastingontwijking, en pas dan kijken wij eens naar de filantropische giften, die jullie nu als excuus gebruiken". Eerst komt belasting, belasting en nog eens belasting!. ^[1].

De ontvangst van dit ongebruikelijke kritische geluid in de Zwitserse conferentiezaal was gemixed. Anderhalf etmaal later ging de video met Bregmans uitspraken viral en werd hij door verschillende media, waaronder CBS en CNN, benaderd voor een interview.^[2].