Farmacognosie

Farmacognosie is de studie naar geneesmiddelen van natuurlijke herkomst. De naam is afgeleid van het Griekse 'pharmakon' (= medicijn) en 'gnosis'(= kennis).

Bepaalde geneesmiddelen zijn oorspronkelijk van plantaardige herkomst, ook al worden ze tegenwoordig synthetisch gemaakt, vaak in een iets aangepaste formule. Ook pure stoffen rechtstreeks uit planten kunnen een geneeskrachtige werking hebben. Planten bevatten zogenaamde secundaire plantenstoffen die in de plant een functie hebben en bij de mensen een farmaceutische werking kunnen hebben.

De farmacognosie richt zich op de studie van de fysieke, chemische, biochemische en biologische eigenschappen van medicijnen van natuurlijke oorsprong. Ook richt de farmacognosie zich op de zoektocht naar nieuwe medicijnen van natuurlijke oorsprong. Farmacognosie omvat onder meer onderzoek op de gebieden van fytochemie, chemie van micro-organismen, biosynthese, biotransformatie en chemotaxonomie.

Fytotherapie[bewerken]

Fytotherapie is niet hetzelfde als homeopathie. De verwarring is er omdat homeopathische middelen ook wel op basis van planten worden gemaakt. Omdat er nog geen potentiëring/verdunning heeft plaatsgevonden, is een homeopathische moedertinctuur overigens wel te beschouwen als fytotherapie. In principe is deze niet te onderscheiden van en fytotherapeutische tinctuur. Voorts is er ten gevolge van deze zogenaamde potentiëring door verregaande verdunning geen molecuul van de oorspronkelijke werkzame stof meer terug te vinden in het homeopathische middel, bij fytotherapie is er geen sprake van verdunningen en is er altijd een significante hoeveelheid moleculen van de oorspronkelijke plant in het middel aanwezig.

De verwarring blijft ook in stand doordat de tak van de farmaceutische industrie die zich hiermee bezighoudt in veelgebruikte zelfzorgmiddelen regelmatig gebruikmaakt van de homeopathische bereidingsmethoden. Dit hangt samen met het feit dat dergelijke middelen via een relatief eenvoudige registratiemethode als homeopathisch geneesmiddel geregistreerd kunnen worden en dan medische claims mogen dragen, iets wat voor warenwetproducten niet is toegestaan. Mogelijk is dat ook de reden dat er zelfs mengsels van de theoretisch tegenstrijdige systemen op de markt zijn^[1]^[2]^[3] Fytotherapeutica zijn geneesmiddelen van plantaardige oorsprong. De meeste geneesmiddelen gemaakt uit planten worden op de markt gebracht als voedingssupplementen.

Voorbeelden[bewerken]

preparaat	plant	stoffen	werking
eucalyptus	bladeren van Eucalyptus globulus	eucalyptol	tegen verkoudheden
vanille	onrijpe vrucht van Vanilla planifolia	vanilline	geurstof en smaakstof
hop	Humulus lupulus	hopeïne	krachtig fyto-oestrogeen

Belang van de farmacognosie[bewerken]

In 1999 werd aan het laboratorium Farmacognosie en Fytochemie in de faculteit Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Gent uit hop een fyto-oestrogeen geïsoleerd en geïdentificeerd. Dit oestrogeen is slechts een tiental keer minder sterk dan het vrouwelijk oestrogeen 17β-oestradiol en hierdoor het sterkste fyto-oestrogeen dat tot nu toe is gevonden.

Er zijn een aantal organisaties die zich richten op de promotie van de farmacognosie, waaronder de American Society of Pharmacognosy, de Gesellschaft für Arzneipflanzenforschung en de Nederlandse Vereniging voor Geneeskruidenonderzoek (NVGO).

Bronnen, noten en/of referenties