Gemeenschapsmunt
Een gemeenschapsmunt, complementaire munt of lokale munt is een alternatieve munteenheid ter ondersteuning van de lokale ruileconomie die circuleert naast het wettig betaalmiddel. Organisaties, buurten, lokale overheden en verenigingen zetten deze alternatieve geldvorm in om zelfgekozen noden te vervullen en onderbenutte capaciteiten te benutten. Gemeenschapsmunten verbinden mensen en organisaties, versterken het sociaal weefsel en erkennen ondergewaardeerde activiteiten zoals mantelzorg, burenhulp, milieuvriendelijk gedrag en vrijwilligerswerk. Daarnaast zorg het ook voor meer weerbare lokale economieën.[1]
Bernard Lietaer zette gemeenschapsmunten op de kaart. Als internationaal geldexpert was hij overtuigd van de maatschappelijke meerwaarde van gemeenschapsmunten.[2] Hij pleitte voor een ander geldsysteem. Hij wil weg van de monocultuur van de euro die veerkracht mist, kortetermijndenken stimuleert, oneindige groei vereist in een eindige wereld en noodzakelijke samenwerking tussen verschillende stakeholders afremt. Dat komt omdat euro's op basis van rentedragende schuld in omloop komen. Doordat er meer schulden afgelost moeten worden dan dat er geld is, worden euro’s een schaars goed waardoor ze niet langer een economisch middel zijn maar een doel op zich. Zo faciliteert dit geldsysteem economische processen die het voortbestaan van mens en planeet sterk bedreigen.[3] Lietaer bood een praktische oplossing door nichemarkten zoals gemeenschapsmunten op te schalen om te komen tot een monetair ecosysteem dat het financieel systeem kan sturen naar een maatschappelijk en ecologisch optimum. Naast denker was hij ook inspirator en innovator (de Torekes en E-portemonnee zijn twee Vlaamse pioniersprojecten die wereldwijd werden opgepikt als praktijkvoorbeeld door economen waaronder Kate Raworth).
België[bewerken]
Vlaanderen telde in 2019 circa 7500 vrijwilligers die samen met lokale organisaties, culturele spelers en handelaren werken met gemeenschapsmunten. Muntuit is de Nederlandstalige koepel die ondersteuning biedt aan:
- Torekes in het Rabot (wijk) met in 2019 30 partners en ca. 400 deelnemers en een totale vrijwillige inzet van 10.500 uur (5,5 tot 6 vte)
- Buurtijd in Berchem (Antwerpen)
- Sengzen in Sint-Niklaas met ca. 3350 deelnemers en 90 organisaties.
- Koekoek in Mechelen, voormalige gemeenschapsmunt met ca. 50 deelnemers
- Bryghia in Brugge
- Leercredits in Vlaanderen
- Klavers in Lichtervelde
- Fietsdukaten in Bonheiden (aantal fietsende scholieren steeg van 12% naar 62%)
- LimbU (tot 2022). In 2019 becijferde UHasselt dat 50% van de Limburgers die zich reeds vrijwillig inzetten dat nog vaker wil doen in ruil voor LimbU, de 34% die momenteel niets doen zou dat wel gaan doen. Ruim 82% van de LimbU-gebruikers zou LimbU aanraden aan anderen.[bron?]
Torekes, Buurtijd en TalentO (actief tot 2022) bereiken ook maatschappelijk kwetsbare mensen en groepen zoals langdurig werklozen en minderheidsgroepen, ze integreren hen in een breder netwerk samen met kansrijke burgers. “Ik voel me hier nuttig, geapprecieerd en alsof ik er een nieuwe familie bij gekregen heb” vertelt een deelnemer aan studenten van UGent (2019).
Gemeenschapsmunten faciliteren nieuwe vormen van solidariteit. Een deelnemer van Buurtijd schonk munten aan de pot om anderen te steunen. Ze zei daarbij dat het de eerste keer was dat ze een gift kon doen want euro’s zijn haar te kostbaar. Een TalentO-gebruiker spaarde heel actief munten bij elkaar om een fiets aan haar familie te kunnen schenken.
Ook Franstalig België heeft gemeenschapsmunten die steun krijgen van Financité:[4]
- Zinne in Brussel
- Blés in Grez-Doiceau
- Talent in het centrum van Waals-Brabant
- Brawette in het oosten van Waals-Brabant
- Orno in Gembloux
- Lumsou in Namur
- Ardoise rond de Lesse en de Semois
- Epi lorrain in Virton
- Voltí in Rochefort-Ciney-Marche
- Sous-Rire in Malmédy
- Val'heureux in de Luikse regio
- Semeur in het zuiden van l'Entre Sambre en Meuse
- Lupi in La Louvière
- Carol'Or in Charleroi
- Ropi in Mons
- SolAToi in Ath
- Yar in Tournai
Nederland[bewerken]
Wereldwijd (selectie)[bewerken]
- Chiemgauer in Duitsland
- Bangla Pesa in Kenya
- Sardex in Sardinië
- Fureai Kippu in Japan
- Tempo Time Credits in het Verenigd Koninkrijk
Bronnen, noten en/of referenties
|
Dit artikel "Gemeenschapsmunt" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Gemeenschapsmunt.
