Haider al-Timimi

Haider Al Timimi (Bagdad, 29 oktober 1979) is een Belgisch theatermaker, performer, muzikant van Irakese afkomst. Hij is sinds 2019 artistiek directeur van Antigone in Kortrijk.^[1]

Sinds 2012 maakt hij samen met Brigitte Mys en Bart Capelle artistiek werk onder naam van zijn eigen gezelschap Kloppend Hert (Ich bin wie du, Utopera, Studio Sheherazade , Zero For Conduct, e.a.). Hij is medeoprichter van TransfoCollect (Brussel), Jong Gewei (Gent) en Magma (Kortrijk): artistieke ontwikkelingsplatformen die jonge mensen empoweren om via andere dan de geijkte paden hun weg te vinden tot de professionele podiumkunsten.

Haider Al Timimi ziet theater als een platform of ruimte waar alle culturele bouwstenen en invloeden kunnen worden verenigd. De kunstvormen die hieruit voortvloeien putten uit vele tradities. Tradities die zelf al gereisd hebben, die niet meer liggen op een vaste plek van herkomst, maar wel de sporen dragen van de reis.

Levensloop[bewerken]

Hij werd geboren in Bagdad als zoon van een landbouwingenieur. Toen zijn vader de kans kreeg om een doctoraat te behalen in België, verhuisde het gezin naar Gent. Al Timimi groeide op in Gent waar hij na zijn middelbare opleiding elektronica en autotechniek, een diploma informatica behaalde.

Breakdance

Op zijn 17^de, kwam breakdance op zijn pad. Met zijn vrienden, onder wie theatermaker/danser Karim Kalonji, startte hij een breakdance groep ‘l’école des champions’. Al snel was hij fulltime met dans bezig, met lesgeven, het najagen van titels op battles en kampioenschappen. Ze werden tweemaal Belgisch kampioen en bleven groeien.

Ballet van Vlaanderen – ‘Stabat Mater’

2001 bracht een grote verandering. Mark Bogaerts organiseerde audities voor dansers vanuit verschillende disciplines voor de voorstelling Stabat Mater met het Ballet Van Vlaanderen. Haider had altijd een voorliefde voor klassieke muziek en gebruikte dit regelmatig voor breakdance dus besloot hij zijn kans te wagen en auditie te doen. Hij werd aangenomen en mocht de rol van Jezus dansen in de voorstelling. Zijn eerste voorstelling in het professionele circuit was meteen zeer omvangrijk. Ze gingen in première in het concertgebouw van Brugge en startten daarna een aanzienlijke tour. Dit zorgde niet alleen voor een inhoudelijke en vormelijke verandering in zijn leven maar ook een filosofische. Voor het eerst in zijn leven begon hij kunst als een mogelijk carrière pad te zien.

Union Suspecte

In 2005 werd Haider lid van het collectief ‘Union Suspecte’. Deze periode zou een 10-tal jaar duren. Dit was samen met Chokri Ben Chikha, zijn broer Zouzou Ben Chikha, Ruud Gielens en Mourade Zeguendi. Er volgden verschillende voorstellingen waar Haider in meespeelde en danste, zoals: Vive!Aldi en Onze Lieve Vrouw Van Vlaanderen, maar hij maakte ook eigen werk onder de vleugels van Union Suspecte zoals Utopeace, Carnaval of Guilt, flor de Cana en Ich bin wie du.

Hij was tijdens deze periode niet uitsluitend bij hen aan het werk maar ging ook andere projecten aan als acteur zoals de voorstelling Gebroeders van Liefde geregisseerd door Arne Sierens in 2008 en KVS producties als Singhet ende weset vro en Brecht Revue.

In 2012 kwam er een einde aan het ‘Union Suspecte’ verhaal met Ich bin wie du als laatste voorstelling, die tevens geselecteerd werd voor Circuit X op het theaterfestival. Deze voorstelling was een coproductie van Union Suspecte en Kloppend Hert, de nieuwe vzw die Haider oprichtte in 2012, zodat die voorstelling binnen een nieuw kader verder zou kunnen bestaan. Ich bin wie du tourde 10 jaar lang en werd een succesverhaal.

Kloppend Hert

Kloppend hert streefde er sinds haar oprichting naar om te zoeken naar ‘universaliteit’. Hierbij wil Kloppend hert zonder de verschillen uit te wissen op zoek gaan naar naar wat de gelijklopende verhalen van mensen zijn. Deze zoektocht naar een pluralistisch, hybride verhaal zou een inhoudelijke rode draad worden in elk van de projecten waar Haider zijn schouders onder zette. Ich bin wie du werd de eerste voorstelling van Kloppend Hert en de laatste van Union Suspecte. Geert Van Dijck, Bart Capelle en Brigitte Mys kwamen aan boord van het nieuwe verhaal van Kloppend Hert en besloten om er mee hun schouders onder te zetten. Tot op vandaag werkt Haider nog steeds met Bart en Brigitte samen. Kloppend Hert werd een succesverhaal. Na verschillende voorstellingen te maken via projectsubsidie (Total loss, Bite the hand that feeds you en Layla’s fool) kreeg Kloppend Hert in 2017 structurele ondersteuning. Via deze structurele ondersteuning werd ook de jongerenwerking Jong Gewei opgericht.

Antigone

In 2019 solliciteerde Haider met succes voor de positie van artistiek directeur bij Antigone en schoot hij onmiddellijk in gang om de visie die hij bij Kloppend Hert ontwikkeld had toe te passen. Hij wilde van Antigone een plek maken er naast artistieke creaties ook prioriteit werd gegeven aan artistieke pedagogie en participatieve praktijken. Naast zijn positie als directeur bleef Haider ook aan de slag als theatermaker en creëerde hij de voorstellingen: De Barbaren, Kelly en Feed me please: (love, hate & everything in between). Verder richtte hij Magma op, de derde jongerenwerking die hij al op poten heeft gezet en regisseerde hij drie edities van het kersverse Leave-no-one-behind festival.

Ook tijdens zijn directeurschap bij Antigone is hij nog steeds aan het werk als acteur en maker buiten de muren van Antigone. Hij speelde mee in de voorstellingen Move (on) en About Elly van STAN. Ook stond hij op de planken in de muziektheatervoorstelling Wij, de Verdronkenen van Walpurgis.

DANS

Stabat Mater

Dans is voor Haider niet louter een ingang geweest tot de kunsten maar een lijn die zich doorheen zijn volledige ontwikkeling als maker heeft doorgetrokken. Zijn dansparcours begon als 17-jarige breakdancer met een grote liefde voor klassieke muziek, dit was iets wat hij van thuis had meegekregen. De keuze om auditie te doen voor Stabat Mater van het Ballet Van Vlaanderen was dus snel gemaakt en bracht ook een belangrijke verandering in Haiders danspraktijk. Ineens was het hoogtepunt van de dans niet meer het sensationele maar het poëtische. Het ging niet meer om indrukwekkende moves maar over een beweging zo uit te puren en te verfijnen dat er ontroering kan plaatsvinden in plaats van louter verbazing.

Na Stabat Mater begon Haider geleidelijk aan meer te experimenteren en ook invloeden van hedendaagse dans te gebruiken in combinatie met breakdance. Net zoals hij breakdance nooit in een dansles heeft geleerd, leerde hij ook hedendaagse dans al doende. Geleidelijk aan ontstond een nieuwe taal.

Rosas

Na zijn theaterpraktijk verder uit te diepen ging er toch een vuur branden om dans opnieuw naar voor te schuiven. Dit verlangen zorgde ervoor dat hij in 2011 als danser en zanger aan de slag ging bij de voorstelling Cesena in een choreografie van Anna Teresa De Keersmaeker in samenwerking met Graindelavoix. De voorstelling tourde 4 jaar en werd een internationaal succes.

MUZIEK

Haiders liefde voor muziek begon bij zijn moeder Souad. Zij zong vaak religieuze liederen en die riepen bij hem een grote fascinatie op tot stemgebruik. Eenmaal in België breidde die fascinatie zich ook uit naar westerse artiesten zoals Stevie Wonder, Michael Jackson en Prince. Hun muziek was zijn eerste culturele ontmoeting met het Westen. Hij begon dan zelf ook op een gegeven moment met zingen.Zo zong hij bij Projecto Secreto, een Ska band rond 2001 maar later ook met zijn eigen band ‘Layla’s fool’ met een zelfgeschreven mix van pop, soul en funk.

Hij integreerde ook regelmatig zang en muziek binnen theater. In 2018 besloot hij om alle muziek van zijn voorstellingen zelf te componeren en te producen (Studio Sheherazade, Zero for Conduct en Feed me please). Sinds 2005 is Haider actief als mixengineer en producer met een eigen studio die de naam de naam Bagdad café kreeg. Tot op vandaag is de studio werkzaam. Haider werkte er onder andere met Jeroen Perceval aan zijn album Kramer.

AUDIOVISUEEL WERK

Films zijn altijd een grote inspiratiebron geweest voor het werk van Haider. In het bijzonder films die cinematografisch de ontroering zoeken nog voor er een woord gezegd is. Op theater zoekt hij naar hoe hij zoiets kan vertalen naar de scène. In de toekomst wil hij ook graag de omgekeerde beweging maken en films maken waarbij hij het performatieve van theater wil binnenbrengen. Hij speelde en zong reeds in de film Waar de sterre bleef stille staan van Gust Van den Berghe.

ARTISTIEKE DRIJFVEER:

Haiders artistieke drijfveer laat zich het beste vatten in het woord ‘hybriditeit’. De vermenging van verschillende disciplines en bewegingsvocabularia in zijn werk lieten hem toe een brede verbinding met het kunstenlandschap uit te bouwen. Haider vindt het niet alleen belangrijk om als performer een hybride versie van zichzelf aan te nemen maar ook om in de inhoud van zijn werk naar culturele hybriditeit te streven. Voor hem betekent dit om te trachten een grensoverstijgende ruimte waar meerdere inhouden, vormen en tradities kunnen samensmelten tot één nieuw geheel te creëren. Dit is een interactief proces dat niet binnen kaders te plaatsen is en plaatsvindt in de ‘in between space’ waaruit nieuwe identiteiten en posities ontstaan.

Het theater ziet Haider als een platform of ruimte waar alle culturele bouwstenen en invloeden kunnen worden verenigd. De kunstvormen die hieruit voortvloeien putten uit vele tradities. Tradities die zelf al gereisd hebben, die niet meer liggen op een vaste plek van herkomst, maar wel de sporen dragen van de reis. Haider vind het belangrijk om zowel te zoeken naar diversiteit in sociale klasse, gender, generatie en origine. Ook binnen de visie op wat diversiteit is moeten we naar zijn mening hybridiseren.

Binnen Antigone is het zijn missie om naar dialoog te streven tussen partijen van wie we sinds lange tijd denken dat er geen dialoog mogelijk is. Niet om het wij/zij denken te herkauwen of verschillen uit te wissen maar om te zoeken naar nieuwe krachten, visies en verbindingen en via deze weg nieuwe verhalen te verbeelden. Haider vindt dat dit echter ook betekent dat we kritisch moeten zijn tegenover de wereld waarin we met zijn allen leven. Dat we de zere wonden van de samenleving moeten kunnen tonen zonder ook maar één iemand die haar toebehoort te vergeten. Haider streeft ernaar om van Antigone een huis te maken dat nadenkt over de turbulente tijden waarin we leven.

“Continenten lopen over. Gelukzoekers staan staan aan de deuren (of muren) van Europa. We kampen met nieuwe problemen zoals klimaat, religieuze conflicten worden nog complexer met de inclusie van een atheïstische golf, het internet overspoelt ons als een doos van Pandora met ongefilterde, onmetelijke informatie en spreidt haar tentakels van extreem rechtse ideologieën over de hele wereld.

Het is voor kunstenaars en voor de mensheid in haar geheel een moeilijke opgave om tegenover al die elementen een overstemmende dosis aan hoop te ontwikkelen. De kracht van pessimisme wordt vaak onderschat. Pessimisme zorgt ervoor dat we dingen kritisch onder de loep nemen. Het zet ons in beweging om te handelen en dat allemaal omdat we hoop ruiken.” – Haider Al Timimi

PEDAGOGISCHE VISIE

Haider heeft tijdens zijn artistieke parcours reeds 3 jongerenwerkingen opgericht. Transfo Collect in 2012 te Brussel, Jong Gewei in 2017 te Gent en Magma in 2021 te Kortrijk. In elk van deze werkingen streeft Haider ernaar om de veelheid aan vormen die hij ontmoet heeft doorheen zijn leven, ook voor te stellen aan jonge makers en met hen zowel inhoudelijk als vormelijk, canon verbredend zijn en denken. Volgens Haider is er een grote noodzaak aan alternatieve scholen en hebben we nog veel te ontdekken in hoe we elkaar dingen aanleren. Ook probeert Haider via deze werkingen plaats te maken bij jongeren voor de grote vragen des levens die ze vaak te weinig voorgeschoteld krijgen tijdens hun gewone opleidingen. Er is een grote focus op vaardigheid en kunde maar weinig focus naar menselijke en mentale ontwikkeling of naar het kritisch denkvermogen aanwakkeren. Via deze ontwikkelingstrajecten voor jonge mensen tracht hij alternatieven op te richten om dit gat te dichten via creatieve processen rond muziek, dans, theater, licht,…

Transfo Collect

In 2012 werd de eerste jongerenwerking in Brussel opgericht: Transfo Collect. Deze ontstond omwille van twee redenen. Een persoonlijk verlangen van Haider om een actieve rol te spelen in het vertellen van het diversiteitsverhaal en de vraag van het RITCS dat actie wilde ondernemen om meer studenten van kleur naar de school te brengen. Er ontstond een samenwerking tussen Haider als maker, Geert Opsomer als vertegenwoordiger van het RITCS en Jef Nuytens als vertegenwoordiger van het gemeensschapscentrum De Kriekelaar, waar gerepeteerd werd. Transfo Collect bestaat nog steeds en zorgde er ondertussen al meermaals voor dat deelnemers hun weg vonden naar het RITCS, hoewel dit nooit de hoofdzaak is geweest. Het ging voor Haider nooit om een ‘voortraject’ uit te bouwen maar om het idee van een ‘alternatieve school’ te onderzoeken met een alternatieve pedagogie.

Jong Gewei

In 2017, toen Kloppend Hert structureel ondersteuning kreeg, ontstond de volgende jongerenwerking in Gent: Jong Gewei. Haider woont zelf al vele jaren in Gent en heeft een grote affiniteit met de stad en haar organisaties dus hij vond dat de tijd rijp was om ook daar een ‘alternatieve school’ op te richten. Net zoals het Transfo Collect een nauwe samenwerking heeft met het RITCS, heeft Jong Gewei een uitgebreide samenwerking met het KASK. Ondertussen is Jong Gewei uitgegroeid tot een structureel gesubsidieerd collectief met als spilfiguren Renée Goethijn, Alican Ünal, Bart Capelle, Georgina Del Carmen Teunissen ea.

Magma

Bij de start van zijn directeurschap bij Antigone hoorde ook het ontstaan van een nieuw pedagogisch platform, Magma. Magma bestaat slechts sinds 2021. Ook daar wordt er met een alternatieve pedagogie gewerkt en getracht om de diversiteit van de Kortrijkse straten ook te laten zien op het podium.