Het Veem Theater

Het Veem Theater maakt onderdeel uit van het werkgebouw het Veem in Amsterdam. Sinds 2014 heet het theater Veem House for Performance.

Het theater is gevestigd in de voormalige monster-toonzaal van het Oranje Nasseau Veem op de 3e verdieping. Het Veem is het enige theater in Nederland dat zich toelegt en profileert op mime en aanverwant theater. Het ondersteunt als productiehuis, broedplaats, en expertisecentrum zowel jonge, net afgestudeerde theatermakers als meer ervaren makers. Het Veem Theater is opgericht in 1981. Het werkgebouw het Veem omvat twee aan elkaar verbonden panden: het voormalige Oranje Nasseau Veem werd gebruikt door firma Pakhoed tot 1978. Het gebouw staat aan de Van Diemenstraat en de Oude Houthaven langs het IJ, ten westen van het Centraal Station. Het werkgebouw het Veem is een vereniging van gebruikers die het pand in eigendom heeft.^[1]^[2]

Geschiedenis[bewerken]

In 1895 werd het eerste gebouw, het zogeheten Klapmutsenveem, neer gezet op wat toen de Barentzkade heette. In 1908 werd er op de west zijde een pakhuis tegenaan gebouwd met dezelfde constructie. Er werd koffie, thee cacao, tabak en stukgoed opgeslagen. Tot 1978 hebben de twee gebouwen dienst gedaan bij de firma Pakhoed.

Zomer 1981 werd Het Veem gekraakt. Na onderhandelingen die zeker vijf jaar in beslag namen, kon de inmiddels opgerichte vereniging de twee verbonden gebouwen voor het symbolische bedrag van 1 gulden overnemen. De 10.000 m² kale oppervlakte werden met behulp van subsidies, maar vooral door de gebruikers zelf, tot een bedrijfsverzamelgebouw verbouwd. De grote verbouwing begon in 1989 waardoor de vloeren met annehydriet werden bedekt en een sprinkler installatie werd aangebracht vanwege de kwetsbare gietzijzeren kolommen en spanten. Het Veem herbergt momenteel ongeveer 80 kleine en grotere werkruimten. In 2003 werd het gebouw uitgeroepen tot rijksmonument. Op 1 januari 2018 werd de tijdelijke erfpacht van Het Veem omgezet in een eeuwigdurende erfpacht.^[3]

De oprichting van Het Veem Theater werd in de Uitkrant Amsterdam van november 1981 het eerst verslagen. De titel van het artikel van Martin van Duynhoven luidde: "Het Veem Amsterdam Buitengemeen". Kors van Bennekom was de fotograaf van de foto's van studio - theater in aanbouw. Oprichters en artistieke leiding waren Sjoerd Schwibettus en Gail Dockery. Hun mime-dansgezelschap Stichting Bewegingsstudio werd vaste bespeler. Zij vormden met Jaap den Baars en Josephine Hamming ook de pioniers van het werkgebouw Het Veem aan de van Diemenstraat. Met hun kraakactie en de oprichting van de stichting (later vereniging) werkgebouw het Veem werd op 7 november 1981 een open dag gehouden voor alle geinteresseerden die werkruimte zochten.^[4]^[5]

Artistieke leiding[bewerken]

Met Het Veem Theater was Amsterdam een theater rijker. Het theater bood een eigen broedplaats aan bewegingstheater, moderne mime en moderne dans. Naast de vaste bespeling van eigen voorstellingen met de groep mime spelers en dansers van Stichting Bewegingsstudio, werd er vanaf het begin mime en dans voorstellingen geprogrammeerd en werden er meerdere festivals georganiseerd waaronder het Zomerfestijn Amsterdam (i.s.m. onder Grif theater). Ook funktioneerde Het Veem Theater als de plek voor open lessen op het gebied van mime en moderne dans voor professionals, semi-professionals en amateurs. Het theater trok vanaf de oprichting belangstelling, en het aanbod van de lessen telde ongeveer 80 deelnemers gemiddeld per week. Er was vanaf opening november 1981 een uitwisseling met London X 6 Butlers Wharf en Grand Theater Groningen, die soortgelijke opzet nastreefden. Het Veem theater en Stichting Bewegingsstudio werd vanaf 1982 een ontwikkelingssubsidie toegekend door het Fonds Podium Kunsten.^[6]

Na de pionierjaren werd Het Veem voortgezet als productiehuis specifiek voor de mime onder leiding van Jeannette Smit als stichting Het Veem Theater. Vanaf 1998 tot en met 2002 was Erik Kouwenhoven directeur en programmeur: hij zag Het Veem theater als een productiehuis voor mime en beeldend theater, gericht op jonge theatermakers. Marcel Bogers leidde van 2002-2009 - Hij stelde voorop dat de verbinding tussen de podia en het aanbod hecht moet zijn en moet investeren in elkaar. In 2010 begon Mladenovic Bojana als directeur van Het Veem Theater. Onder haar artistieke leiding tot 1 september 2014 heeft Het Veem Theater een plek in het Nederlandse en Europese performance landschap verworven. Bojana heeft bij Het Veem Theater een combinatie bewerkstelligd van een artistieke profiel van een art house, het (experimentele) karakter van een werkplaats en een impresariaat dat internationale co-producties en tournees realiseert. Anne Breure volgde haar op vanaf 1 september 2014, en leidde met Marga Koodstra tot heden. De naam werd gewijzigd in Veem House for Performance. In oktober 2016 werd aangekondigd dat de instelling voortaan maar honderd dagen per jaar open zou zijn, vanwege de tegenvallende subsidietoekenning. Anne Breure en met Koodstra tot heden zien Het Veem Theater als een plek waar een open debat kan plaatsvinden; een huis waar theater wordt geproduceerd en getoond maar dat ook een voedingsbodem biedt voor experiment en discours.^[7]

Bronnen, noten en/of referenties