Huize Oostenburg
Huize Oostenburg was een gebouw wat in 1842 ten oosten van de oude dorpskern van Sint Annaparochie werd gebouwd en rond de jaarwisseling van 1843/1844 opgeleverd werd. Opdrachtgever was de grietman van deze gemeente het Bildt Tjaard Anne Marius Albert van Andringa de Kempenaer. Huize Oostenburg stond aan het Grietmanspad wat nu de Grietmansstraat heet en in is in 1866 afgebroken.
Bouw[bewerken]
Toen Van Andringa de Kempenaer halverwege de jaren dertig van de 19e eeuw grietman van het Bildt werd nam hij met zijn gezin intrek boven de herberg tegenover de Van Harenskerk te Sint Annaparochie. Hier woonde ook de vorige grietman. Het was in deze tijd gebruikelijk dat herbergen gebruikt werden voor rechtspraak en algemene verkopingen. Gedurende deze tijd en door het steeds groter wordende gezin van De Kempenaer kocht de rijke telg steeds meer landerijen op ten oosten van Sint Annaparochie. Uiteindelijk werd de boerderij van erfgenamen van dhr. Tanja aangekocht door De Kempenaar. Na sloop van deze boerderij zou op deze plaats Huize Oostenburg verrijzen. Hiervoor nam De Kempenaer de Leeuwarder stadsarchitect Thomas Adrianus Romein in de arm. In 1842 werd gestart met sloop van de boerderij en de bouw van Huize Oostenburg. Het gebouw werd gebouwd in neoclassicistische stijl. In dezelfde tijd werd ook het voormalige gemeentehuis van Menaldum naar een soortgelijk ontwerp van Thomas Romein gebouwd (1843). Hoewel zeer vergelijkbaar, toch was Oostenburg groter, hoger en waarschijnlijk luxer gebouwd. Eind 1843 werd het interieur(houtwerk) van Huize Oostenburg opgeleverd. Begin 1844 werd Oostenburg voorzien van meubilair. De Kempenaer nam in de lente van 1844 met zijn gezin intrek in de villa.
Bewoners[bewerken]
Het gebouw heeft ondanks zijn paleiselijke allure slechts 24 jaren gestaan. Toen de rijkelijk bedeelde van Andringa de Kempenaar in 1855 zijn functie als burgemeester van het Bildt neerlag en verhuisde naar Leeuwarden nam zijn opvolger, burgemeester Van Albarda intrek de villa. Van Albarda kon zich alleen de villa veroorloven. De aangrenzende tuinen, stallen en landerijen werden apart verkocht. Veel plezier heeft Van Albarda niet gehad van zijn villa. Zijn veel jongere vrouw stierf jong en Albarda stierf op het slot in 1861.
In 1865 werd het bij opbod te koop aangeboden. De opvolger van Van Albarda kon zich het slot niet veroorloven. De gemeente evenmin of wou dat niet. De Kempenaar had veel tegenstander door zijn zeer behoudend politieke richting. Van hogere komaf heeft hij liberalen tegen zich in het harnas gejaagd, ook tijdens zijn latere dienstjaren in de Staten Generaal. Daar werd hij dan ook niet herkozen. Ondanks de omslag van aristocratisch bestuur naar de invoering van een gemeentelijk apparaat waarin de burgemeester beslissinge uit de raad moest opvolgen bleef (werd) hij burgemeester van het Bildt. In het ambt als grietman bepaalde hij defacto alle zaken die zich in zijn grietenij speelden. Naar mate de jaren volgende werd hij steeds meer tegen gewerkt door de liberalen. Toch wist hij ondanks veel weerstand van de lokale notabelen van Sint Jacbiparochie de Grote Kerk gebouwd te krijgen door dezelfde architect die ook zijn villa had gebouwd (Romein). Na de dood van Van Albarda stond Oostenburg enige tijd leeg en werd hij uiteindelijk te koop aangeboden. Toen er zich geen geïnteresseerden melden werd de villa aan een sloper verkocht. Zoals veel andere stonden overkwam Oostenburg eenzelfde lot. In de Leeuwarder Courant waren meerdere advertenties voor verkoping van interieur en bouwmaterialen. Het slot viel onder de slopershamer.
In de volksmond werd Huize Oostenburg al snel " 't Slot " (het Slot) genoemd. Velen keken getreurd toe hoe het slot in 1866 ten prooi aan slopershamer viel. Het christelijke onderwijs kocht de stallen en stal meesters woning. Deze werden verbouwd tot klaslokalen en zouden dienst doen tot halverwege de jaren 80 van de 20e eeuw toen de school een nieuwe locatie liet bouwen aan de westkant van het dorp. De huidige onderwijsinstelling draagt nog steeds de naam "de Slotschool". Na gebruik door de gemeentelijke werken tussen 1985 en 1990 werden de gebouwen, de voormalige stallen, in 1991 gesloopt. Hedendaags staan op deze plaats een aantal woningen, aan de Kempenaerstraat. De exacte locatie van de villa zelf is door het ontbreken van bronnen niet exact te bepalen.
Dit artikel "Huize Oostenburg" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische .
