Jodocus Heinsius

Er wordt getwijfeld aan de juistheid van een of meer onderdelen van dit artikel.
Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie, en pas na controle desgewenst het artikel aan.
Opgegeven reden: niet duidelijk is op welke bronnen het artikel gebaseerd is; de wel genoemde bronnen zijn op belangrijke onderdelen niet correct geïnterpreteerd, zie voor een nadere toelichting de overlegpagina van het artikel
Dit sjabloon is geplaatst op 9 juni 2022.

Jodocus (Justus, Judocus) Heinsius (Lippe, 1599 – Groningen, 1665) was rechtskundige en onder meer syndicus van de Ommelanden (Groningen).

Carrière[bewerken]

Heinsius was een van de eerste studenten de zich melde bij rector Cornelis Pijnacker aan de Universiteit van Groningen. Hij schreef zich in als Justus Heinsius uit Lippia-Westphalus. In 1616 studeerde hij filosofie en een jaar later schreef hij zich in als student rechten.

Heinsius werd belangenbehartiger voor de Stad Groningen, rechtskundig raadgever van het stadsbestuur. Hij was de belangrijkste jurist in het bestuur, ook voor de Ommelanden. Hij huwde met Eline van Ewkema en werd daarbij als 'welgeboren' omschreven. In 1634 zou hij zich de heerd Gelmersma bij Garmerwolde verworven hebben van jonker Ivo van Amstelraet.

Met de gedeputeerde Manninga was hij betrokken bij een soort wervingsactie in Friesland na een hevige dijkdoorbraak in Groningen. In 1639 verscheen Heinsius bij de Staten-Generaal om uitleg te geven over de positie van edelen, hovelingen en rechters.

Misdragingen[bewerken]

Heinsius vertoonde meermalen onconventioneel gedrag. Zo reisde hij regelmatig met een stel dames in een rijtuig naar Oost-Friesland om daarbij flink de bloemetjes buiten te zetten. Zijn optreden en manier van doen zou voor steeds meer stadsgenoten een bron van ergernis zijn geweest, zozeer tot grote woede leidend, dat zijn vijanden hem gevangen namen. Op 5 januari 1643 kreeg hij huisarrest, omdat hij zich had verzet tegen de Hoge Justitiekamer. Op 17 januari 1653 werd hij gedaagd, omdat hij geen respect had getoond tegenover burgemeester Eissingha. De aanklacht luidde bedreiging van de burgemeester, waarbij Jodocus zijn mes getoond of getrokken zou hebben. Beide partijen moesten elkaar voortaan respectvol aanspreken en bejegenen. Op 20 oktober 1653 werd hij toch ontslagen uit het stadsbestuur en afgezet. Van 29 mei 1654 tot 10 juni 1654 werd hij zelfs een tijd in zijn huis in Groningen bij de Poelepoort gegijzeld. Na de ruwe gevangenneming en een fors smaadschrift, volgde wel eerherstel, maar geen herroeping van zijn ontslag. Ook geschiedschrijver Lieuwe van Aitzema schreef een bladzijde vol over de edellieden die Heinsius met zijn enorme libido had gek gemaakt (Gockinga, Clant, Riemersma, Aldringa, Alberda, van Leeuwen en prins Willem).

Heinsius had weinig vrienden. Van zijn familie is, naast zijn echtgenote Eline van Juwkema, alleen het bestaan bekend van een dochter Decia. Hij stierf in 1665. Na zijn dood ging de borg Gelmersma over op zijn dochter Decia Heinsius en haar man Bernard Julsinga.

Bronnen[bewerken]

Almanak der Akademie van Groningen, Vol. 1, pag. 71.
Saken van Staet En Oorlogh, “Iudocus Heynsius”, Lieuwe van Aitzema, Vol. 3, pag. 1174-1175.
Staten Generaal, Inv.nr. 12548.228, Stukken betreffende de zending van Jodocus Heinsius namens 'Jonckeren, Hovelingen ende Rechteren' naar de Staten-Generaal, 1639.
Groninger Encyclopedie, dl.I, 1954.

Dit artikel "Jodocus Heinsius" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Jodocus Heinsius.