Lizard (kanarie)
De Lizard is een gekweekt kanarieras, het behoort tot de postuurkanaries. De oorsprong gaat terug tot de negentiende eeuw.[1] De Lizard heeft op het einde van de Tweede Wereldoorlog op het randje gestaan van uitsterven.[2][3]
Geschiedenis[bewerken]
In de achttiende eeuw in Engeland werden bepaalde kanaries de mooi geloverde soort genoemd: "fine spangled sort", maar ook de Franse kanarie. Vooral na de Bartholomeusnacht van 23 op 24 augustus 1572 vluchtten vele Hugenoten weg uit Frankrijk. Ze namen kanaries mee vandaar Franse vogels. Deze kanaries waren populair in Engeland en werden sterk veredeld. Tegen 1742 werden deze vogels met geschubde rug, zwarte vleugels en staart met een cap door meerdere bronnen beschreven als lizards.[2][3]
Soms wordt de lizard niet alleen beschouwd als ontstaan door een vroege mutatie met strenge veredeling maar denkt men aan een oorsprong uit de kruising met een andere vogelsoort.[3] Deze hypothese is enkel gebaseerd op de gelijkenis in fenotype. Vooral vruchtbare hybriden van de europese kanarie of de roodvoorhoofdkanarie worden aangewezen. Er zijn geen bronnen voor deze hypothese en er dient tevens verwezen te worden naar de regel van J.B.S. Haldane.[4]
Na Wereldoorlog I en II was de lizard zo goed als verdwenen uit Groot-Brittanië. In 1945 werd de "Lizard Canary Association of Great Britain"[3] opgericht ter behoud en bescherming van het ras. Met minder dan 50 koppels als basis wisten deze grondleggers de lizard van uitsterven te redden.
Categorie[bewerken]
De lizard is een tekeningvogel, hij wordt beoordeeld op de tekening van zijn verenpak: een symmetrisch vertoon van lichte en donkere kleuren op een diepe achtergrond.[5]
Tentoonstellingen[bewerken]
Vogeltentoonstellingen worden reeds eeuwenlang[1] georganiseerd om vogelhouders samen te brengen in een gezellige omgeving, meestal met een etentje. Op deze dagen kunnen houders en kwekers van vogels ervaringen uitwisselen teneinde hun dieren optimaal te verzorgen.
Tevens worden hun beste exemplaren voorgelegd aan het oordeel van het publiek en opgeleide keurmeesters. Deze keurders geven punten volgens een onderling internationaal goedgekeurde puntenschaal of standaard.
De Nederlandse O.M.J. Standaard[6] gepubliceerd door de ANPV is gebaseerd op de LCA Show Standard[7] voor de lizard. Deze laatste dateert van de oprichting van de LCA in 1945.[3] Dus een bijna vijfenzeventigjarige standaard, zodat de Lizard ongewijzigd is gebleven.
In 2016 werd de O.M.J.-C.O.M. standaard gewijzigd met een nieuwe puntentelling. Enkele bijzondere kenmerken zoals de lacings en de wenkbrauw verdwenen uit de standaard. Deze controversiële standaard werd nooit gepubliceerd.
De Lizard-puntentelling op een totaal van 100 punten zoals voorgeschreven in de Belgische O.M.J. Standaard (zie blz. 65 en 66)[8] gepubliceerd door KBOF:
Rugtekening (Spangles)[bewerken]
Spangles (schubjes) een vorm van bont (variegation) ? [9][10]
- 25 punten
- Uitgelijnd, regelmatig en duidelijk.
De rugtekening is het belangrijkste en wellicht oudste kenmerk van dit Engelse[3] ras waaraan ze trouwens hun naam hebben te danken. Lizard betekent in het Engels hagedis, een reptiel uit de orde van de schubreptielen. De rug lijkt geschubd zoals een hagedis. Spangles (schubben of lovertjes), anders dan bij de hagedis, worden gevormd door de pigmentloze uiteinden van de rugveertjes. De spangles moeten goed afsteken tegen de rest van de veer. Ze lopen in negen[11] evenwijdige lijnen over de rug, één centraal en telkens vier aan elke zijde, zonder onderbrekingen of onregelmatigheden. Ze beginnen klein op de kop en vergroten over de rug.
Bevedering[bewerken]
De kwaliteit van het verenkleed negeren is vragen om problemen.[12]
- 15 punten
- Zacht en zijdeachtig glanzend, glad en goed aangesloten.
Borsttekening (Rowings)[bewerken]
Het groeiend belang van magic rowings met MaGIC als geheugensteuntje.[13] [14] [15]
- 10 punten
- Groot, uitgelijnd en duidelijk.
Ma Magnitude of grootte: zwarte spots, zo groot mogelijk en talrijk.
g geometrisch: patroon van uitgelijnde en evenwijdige schubben.
i intens: donkere melanine op een heldere vetstofkleur.
c constant: de vogel moet de borsttekening (rowings) steeds tonen.
Uit de Nederlandstalige standaarden[6][8]: Borsttekening (rowings) bestaat uit evenwijdige lijnen van liggende maansikkeltjes, zoals de spangles. Ze lopen in geometrische lijnen van de hals over de borst en flanken naar de stuit toe.
Vleugels - staart[bewerken]
- 10 punten
- Proper en zwart.
Wanneer in de lente de jonge lizard wordt geboren krijgt hij zijn eerste veren in het nest, inclusief vleugels en staart.[16] Voor de komende winter ruien deze jonge vogels in de late zomer voor de eerste maal, exclusief vleugels en staart. Dan pas verschijnen de spangles en rowings. De Engelsen noemen deze vogels "unflighted". Het zijn deze vogels (unflighted) die op de wintertentoonstellingen worden gebracht. Daarom noemt men de lizard een één-jaars vogel. Slechts uitzonderlijk worden over-jaarse lizards gekeurd.
Wanneer tijdens de eerste rui accidenteel vleugel- of staartpennen worden gestoten komen deze na enkele weken terug als uitgeloogde pennen zoals we die kennen bij over-jaarse lizards [17] (grizzle). Vele keurders bestraffen dit omdat het de algemene tekening ernstig verstoort. Voor de kweek de volgende jaren zijn deze vogels zonder problemen nog geschikt.
Uit de Nederlandstalige standaarden[6][8]: De vleugelpennen zwart zonder lichte uit-einden. Vleugels goed gesloten en regelmatig. Staartpennen zwart, staart kort, regelmatig en goed gesloten.
Pet of Kap (Cap)[bewerken]
Volle cap, gebroken cap en non-cap zijn toegelaten.[18][19]
Het volle petje is een kenmerk van de lizard dat al beschreven wordt door R.L. Wallace (The Canary Book, 1875) en W. Blakston (Canaries and Cage Birds, 1878-81) met tekening naar het leven van de winnaar "Crystal Palace Show, 1875". Het petje spreekt bovendien het lekenpubliek aan.
Lizardkwekers kennen echter het probleem achter dit kenmerk. Als bonteigenschap (zie beide foto's van de bonte runderrassen) is de pet moeilijk genetisch vast te leggen. Wel zijn er gedomesticeerde dieren die een gelijkaardig kenmerk vertonen, zoals de lakenvelder.
Daardoor worden de gebroken cap en zelfs de non-cap toch gekeurd. Belangrijk is wel dat de gepigmenteerde vlekken binnen de cap spangles tonen.
Uit de Nederlandstalige standaarden[6][8]: Kap ovaal. De kap mag nooit onder de lijn snavel/oog/achterhoofd uitkomen. Bij een gebroken kap moet de onderbreking fijn geschubd zijn. Bij de non-cap begint de schubtekening aan de snavel. Vetstofkleur van de kap is egaal.
Grondkleur[bewerken]
- 10 punten
- Diep en egaal.
Een volbloed lizard (thoroughbred) heeft de gele vetstofkleur als grondkleur. De Engelsen noemen dit een "natural". De intensieven worden goudlizards genoemd, de schimmels zilverlizards. Een vogel met relatief korte veren toont zijn grondkleur intensief, wanneer de hoeveelheid kleurstof over een langere veer wordt uitgestreken zien we een schimmelwaas over het verenkleed.
De LCA[3] heeft een aantal jaren het verstrekken van de rode kleurstof canthaxantine gepromoot. De Engelsen noemen deze lizards "colour-fed", dus een rode grondkleur.
Na kruising met gepigmenteerde dominant witte mutatie kleurkanaries heeft men de witte grondkleur in de lizard gekweekt. Dit noemen de Engelsen "blues", dus blauwen of beter lizards met de witte grondkleur.
Uit de Nederlandstalige standaarden[6][8]: Pigment zwart. Bijtint egaal van kleurdiepte en intensiviteit. Lichte vlekken op schouders, dijen of flanken zijn foutief. De vetstofkleuren geel, wit en rood zijn toegestaan, zowel intensief als schimmel. Bontheid in pigment niet toegestaan.
Vleugeldekveren (Lacings)[bewerken]
Vleugeldekveertjes ook belangrijk[11]
- 5 punten
- Regelmatig en duidelijk.
Oogstrepen[bewerken]
Wenkbrauw en cap[20]
- 5 punten
- Donkere ononderbroken lijn boven de ogen.
Uit de Nederlandstalige standaarden[6][8]: Tussen cap en oog blijft een gepigmenteerde wenkbrauwstreep zichtbaar.
[bewerken]
- 5 punten
- Zwart.
De volbloed lizard heeft in zijn DNA voldoende aanleg voor zwarte poten en donkere snavel. Voor de tentoonstelling is het raadzaam bruidssluier te verstrekken bovenop het gewone aanbod onkruiden zoals vogelmuur, paardenbloem, enz... Bovendien moet de tentoonstellingsvogel kunnen bruinen in de volle zon. Zoals vele vogels is de lizard gek op een uitgebreid zonnebad.
Voor de invloed van leefomgeving op het genetische materiaal verwijzen we naar het nature-nurture-debat.
Uit de Nederlandstalige standaarden[6][8]: Poten vrij kort. Snavel en poten zo donker mogelijk.
Houding - Grootte[bewerken]
- 5 punten.
- Minimaal 12,5 cm tot 13,5 cm.
- Houding onder een hoek van 45°.
- Opgewekt en rustig.
Allerlei[bewerken]
- Is de lizard een kanarie met geslachtsdimorfie? [21]
Eén van de eerste problemen voor de beginnende kanariekweker is het seksen van de vogels. Voor de gewone kanarie moet men wachten tot de vogels in de lente in broedconditie komen. Een luid zingende vogel is mannelijk. Tevens ondergaat de cloaca een transformatie waardoor men de mannelijke van de vrouwelijke dieren kan onderscheiden.
De lizard kent een beperkte vorm van geslachtsdimorfie zodat de kweker al vroeger in de winter kweekkoppels kan samenstellen:
-de mannelijke dieren hebben over het algemeen een heldere en diepere kleur.
-de vrouwelijke dieren hebben meer zwarte melanine, vooral op de borst en buik. Het zijn trouwens deze rowings die ze superieure tentoonstellingsvogels maken.
- Jonge lizards [16]
Beloftevolle jonge lizards juist uit het nest vertonen een gestreept verenkleed met veel melanine. Pas na hun eerste gedeeltelijke rui exclusief vleugels en staart, enkele maanden na het uitvliegen, krijgen deze vogels spangles en rowings. Ze worden dan door de Engelsen "unflighted" genoemd.
- Overjaarse lizards [17]
Wanneer lizards na hun eerste broedjaar volledig ruien komen vleugels en staart terug met uitgeloogde pennen. De Engelsen noemen dit de "grizzle" factor. Over-jaarse lizards tonen oud en grijs.
- Details met grote gevolgen [22]
Sommige keurmeesters gaan zelfs zover om de tasthaartjes en neusveertjes in hun oordeel te betrekken.
Zie ook[bewerken]
Bonden[bewerken]
- ANPV Algemene Nederlandse Postuurkanarie Vereniging
- NBvV Nederlandse Bond voor Vogelliefhebbers
- AOB Algemene Ornithologische Bond van België
- KBOF Koninklijke Belgische Ornithologische Federatie
- OMJ = Ordre Mondial des juges-experts; COM = Confédération Ornithologique Mondiale
Externe links[bewerken]
- Kleurstoffen in de voeding van kanaries.
- (en) Vogeltentoonstelling Britse stijl anno 2019 met foto's van bekroonde kampioenen.
|
Zie de categorie Serinus serinus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Dit artikel "Lizard (kanarie)" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Lizard (kanarie).
|
This page exists already on Wikipedia. |
