Mechelse spade

De Mechelse spade bezit een rechthoekig. Het ijzeren blad staat lichtjes gebogen. Het is met het steelhuis verbonden met een houten steel die ongeveer tot de middel van de gebruiker reikt. De steel heeft een handvat in de vorm van een liggende D (D-kruk). De T-kruk werd veel minder gebruikt in het Mechelse.

Deze onmisbare spade wordt gebruikt om te spitten (lossteken en omkeren van grond) en om te graven. In de streek gebruikt men vooral het woord "schup", niet te verwarren met de schop (troefel) voor het opscheppen van grond.

De afmetingen van het blad van de Mechelse spade zijn typisch voor deze streek. In regio's met zwaardere grond is het blad van de spade en de schop minder breed.

Achtergrond[bewerken]

Het type spade die naar de stad Mechelen werd genoemd, kwam voor van deze stad naar het Westen toe tot in Klein-Brabant, naar het Noorden tot ongeveer Antwerpen en naar het Oosten tot tegen ongeveer Herentals. Verder zijn er nog enkele vlekken in de Polders en Limburg. De benaming “Mechelse schup” is echter alleen in het Mechelse beperkt bekend. Dit is merkwaardig want een plaatsverwijzing is net niet gebruikelijk op de plaats waar het voorkomt. De reden is wellicht te vinden in het alomvattende spitten van de grond in en net nabij Mechelen toen de groenteteelt er zich begon te ontwikkelen bij het einde van de 19de eeuw. Pas dan werd met paard en ploeg de grond gewerkt en verving dit het spitten letterlijk want de opeenvolgende ploegsneden in de beddencultuur waren net dezelfde als deze bij het spitten.

Het huis of steelhuis[bewerken]

Het huis of steelhuis is het metalen deel waar de steel in de spade vast zit. Elders gebruikt men de woorden dil of slot. De twee ijzerflappen, die de smid uitsmeedde, zijn duidelijk te merken. Ze zijn hier niet samen gesmeed, wel samen gelast. Soms sloeg de gebruiker van de spade er na en tijd, wanneer de steel wat los kwam te zitten, er een of enkele nagel. De lengte van het huis varieert bij het Mechels spadetype van 9 tot 10 cm.