Nationaal Plan Open Science
Het Nationaal Plan Open Science (NPOS) is een plan dat tot open wetenschap (open science) in Nederland moet leiden. Het NPOS is opgesteld door 17 Nederlandse organisaties in het hoger onderwijs en de wetenschap, die de transitie naar een open wetenschap willen realiseren.[1] Er zijn tien ondertekende partijen, VSNU, KNAW, NWO, SURF, KB, Vereniging Hogescholen, Promovendi Netwerk Nederland, NFU, ZonMW en GOFAIR, en zeven onderschrijvende partijen: DANS, De Jonge Akademie, Dutch Techcentre for Life Sciences (DTL), LCRDM, Netherlands eScience Centre, 4TU Centre for Research Data en het Samenwerkingsverband Universiteitsbibliotheken & Koninklijke Bibliotheek (UKB). Het NPOS is in 2017 aan de Nederlandse regering aanboden.[2]
De speerpunten in het Nationaal Plan Open Science zijn (1) het bevorderen van vrij toegang tot wetenschappelijke publicaties (open access), (2) het bevorderen van hergebruik van onderzoeksdata en (3) het vernieuwen van de evaluatie- en waarderingssystemen in de wetenschap zodat ze bijdragen aan de doelen van open science.
Aanleiding / achtergrond[bewerken]
De aanleiding tot het ontstaan van het NPOS was de gesloten wetenschappelijke cultuur die wordt gekenmerkt door:
- digitale artikelen die achter hoge betaalmuren staan en enkel toegankelijk zijn voor studenten en onderzoekers aan universiteiten;
- de publish or perish cultuur, die onderzoekers aanspoort om zo veel mogelijk te publiceren in tijdschriften met een hoge citatiescore. Dit zijn vaak tijdschriften van gevestigde uitgevers die met abonnementsmodellen werken; en
- geen onderzoeksdatabeheer - waardevolle databestanden gaan verloren en onderzoek kan niet worden overgedaan.
In 2013 stond het gesloten karakter van de wetenschap op de agenda van de staatssecretaris van OCW (Kabinet Rutte II, 2012-2016, Sander Dekker), die in november 2013 een brief de Tweede Kamer liet weten dat open access in 2024 de standaard moet zijn in de Nederlandse wetenschap.[3] In de eerste helft van 2016 organiseerde Nederland tijdens het EU-voorzitterschap een Open Science Conference. Deze conferentie leidde tot de Amsterdam Call for Action waarin alle Europese lidstaten de ambitie vastleggden om tot een gezamenlijke overgang naar Open science te komen. In het najaar van 2016 werd de opdracht om een Nationaal Plan Open Science te schrijven door de staatssecretaris van OCW gegeven aan de directeur van de Universiteitsbibliotheek Delft, Ir. W.J.S.M. (Wilma) van Wezenbeek. Op 9 februari 2017 werd het plan gepresenteerd.[1][4]
Ontvangst[bewerken]
Het open access onderdeel van het plan is door de Vereniging van Leraren in Levende Talen als positief maar te langzaam ontvangen: "Het NRO vindt het belangrijk om ook in de tussenliggende periode tot aan 2020 te bezien wat er aan mogelijkheden zijn om zo veel mogelijk open access voor leraren bereikbaar te maken".[5] Informatiespecialisten zien binnen het plan kansen om invulling te geven aan het plan in bestaande projecten.[6]
Voortgang[bewerken]
De betrokken partijen vormden na 9 februari 2017 het Nationaal Platform Open Science.
Externe links[bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
Dit artikel "Nationaal Plan Open Science" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Nationaal Plan Open Science.
