Nieuw-Rusland
Nieuw-Rusland (Russisch: Новая Россия, Novaja Rossija) was een kolonie van het keizerrijk Rusland en was gelegen in het zuiden van Oekraïne. De regering van de kolonie zetelde in Odessa. Het gebied werd verkregen uit het veroverde Kanaat van de Krim (vazal van het Ottomaanse Rijk) en doordat de autonomie van de Zaporizja Kozakken aan het einde van de achttiende eeuw beëindigd werd. In de periode 1780-1792 besloeg het gebied van Nieuw-Rusland een oppervlakte van ruim 200.000 km². De naam werd afgeleid van het gouvernement Novorossiejsk, waarvan Dnipro van 1797 tot 1802 de gelijknamige hoofdstad was. De kolonie Nieuw Rusland bleef een deel van het Russische Rijk tot de ineenstorting na de Russische februarirevolutie begin maart 1917.
Voor de komst van de Russen werd het gebied eeuwenlang bewoond door steppenomaden zoals Scythen, Alanen, Hunnen, Sarmaten, Koemanen, Bulgaren, Petsjenegen, Kiptsjaken, Turkse Mongolen, Tataren en Nogai.[1]
Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 zijn er pogingen geweest om Nieuw-Rusland nieuw leven in te blazen, waarvan de meest significante het pro-Russische streven was om een confederatie van Nieuw-Rusland te creëren met de daaropvolgende annexatie van de Krim en de oorlog in Oost-Oekraïne in 2014 en de grootschalige Russische invasie van Oekraïne in 2022.
Voorgeschiedenis[bewerken]
De historische term die werd gebruikt in de Oost-Europese documenten van de 16e tot 18e eeuw[2] om te verwijzen naar de Pontische steppe op het grondgebied van het huidige Oost- en Zuid Oekraïne en Zuid-Rusland, ten noorden van de Zwarte Zee en de Zee van Azov was Wilde Velden (zoals vertaald uit het Pools of Oekraïens). Volgens de Oekraïense historicus Vitaliy Sjtsjerbak werd de term voor het eerst gebruikt in de 15e eeuw om het gebied tussen de Dnjestr en midden Wolga aan te duiden, toen de kolonisatie van de regio door Kozakken begon.[3] Sjtsjerbak merkte op dat schrijvers, zoals Michalo Lituanus,[4] Blaise de Vigenère, en de katholieke bisschop van Kiev, Józef Wereszczyński (1530–1598)[5] schreven over de grote natuurlijke rijkdommen van de steppen en het Dnjepr-bekken.[3] Het gebied stond ook bekend als Dykra (in het Litouws) of Loca deserta ('verlaten plaatsen') in het Latijn op middeleeuwse kaarten. Er waren echter veel nederzettingen langs de Dnjepr.
_eng.png)
Eeuwenlang werd de regio slechts dun bevolkt door verschillende nomadische groepen zoals Scythen, Alanen, Hunnen, Sarmaten, Koemanen, Bulgaren, Petsjenegen, Kiptsjaken, Turkse Mongolen, Tataren en Nogai.[1] Na de Mongoolse invasie van het Kievse Rijk werd het gebied geregeerd door de Gouden Horde tot de Slag van de Blauwe Wateren (1362), waardoor Algirdas het kon claimen voor het Grootvorstendom Litouwen. Als gevolg van de Slag om de Vorskla-rivier in 1399, verloor zijn opvolger Vytautas het gebied aan Temur Qutlugh, de khan van de Gouden Horde. In 1441 werd het westelijke deel van de Wilde velden tussen de Dnjestr en de Dnjepr, Jedisan, gedomineerd door het Kanaat van de Krim. De Wilde Velden werden gedeeltelijk bewoond door de Zaporizja Kozakken, zoals blijkt uit de werken van de Poolse theoloog en katholieke bisschop van Kiev Józef Wereszczyński, die zich daar vestigden op voorwaarde dat ze de uitbreiding door de Nogai zouden afslaan.[5][3]
De Wilde Velden werden doorkruist door het Moeravski-spoor en het oorlogspad van Perekop naar Toela, belangrijke oorlogspaden die door de Krim-Tataren werden gebruikt om het Grootvorstendom Moskou binnen te vallen en te plunderen.[6] De Krim-Nogai slavenaanvallen, een lange periode van invallen en gevechten tussen de Krim-Tataren en de Nogai aan de ene kant en het Grootvorstendom Litouwen en het Grootvorstendom Moskou aan de andere kant, veroorzaakten aanzienlijke verwoesting en ontvolking in het gebied vóór de opkomst van de Zaporizja en Don Kozakken, die vanuit hun basis in Khortytsia periodiek de Dnjepr en de Don afvoeren en de kust van de Zwarte Zee overvielen. De Turken bouwden verschillende vestingsteden om de kust te verdedigen, waaronder Otsjakiv en Odessa.
Tegen de 17e eeuw was het oostelijke deel van de Wilde velden bewoond door weggelopen lijfeigenen, choloppen en horigen die de kern van het Kozakkendom vormden. Ook dienstlieden mochten zich er vestigen op voorwaarde dat ze zich zouden inzetten tegen verdere uitbreiding van de gebieden van de Krim-Tataren.[7] Tijdens de Chmelnytskyopstand werd het noordelijke deel van dit gebied bewoond door Kozakken uit het Dnjepr-bekken en werd het bekend als Sloboda-Oekraïne. Het Russische Rijk veroverde het gebied stapsgewijs door verdragen met het Oekraïense Kozakken-Hetmanaat en het Ottomaanse Rijk te sluiten na de overwinning in de Russisch-Turkse Oorlog (1735-1739).
Het Russische leger verwoestte tijdens de oorlogen met het Ottomaanse Rijk het gebied, maar later werd het door hen herbouwd. Grote door Turkse volkeren bewoonde steden zoals Ozu-Cale, Akkerman, Khadzhibei, Kinburn waren tot ruïnes vervallen en op hun plek werden nieuwe Russische steden gebouwd.
In 1764 vestigde het Russische Rijk het gouvernement Novorossiejsk; oorspronkelijk vernoemd naar keizerin Catharina II van Rusland, maar ze verordende dat het in plaats daarvan Novorossiejsk (Nieuw Rusland) zou moeten heten.[8] Het administratieve centrum was het fort St. Elizabeth (tegenwoordig Kropyvnytsky) om de zuidelijke grensgebieden te beschermen tegen het Ottomaanse rijk, in 1765 ging dit over naar Krementsjoek en van 1797 tot 1802 was Dnipro de gelijknamige hoofdstad.[8][9]
Na de Russische overwinning tijdens de Russisch-Turkse Oorlog (1768-1774),[10] werd het gebied verder uitgebreid. In 1775 liquideerde Catharina II met geweld de Zaporizja Sitsj en annexeerde het grondgebied aan Novorossiejsk, waardoor de onafhankelijke heerschappij van de Oekraïense Kozakken werd geëlimineerd. Het gouvernement Novorossiejsk werd ontbonden in 1783 en hersteld van 1796 tot 1802.
De kolonie Nieuw Rusland[bewerken]
De kolonisatie van het land werd aan het einde van de achttiende eeuw geleid door prins Grigori Potjomkin die de nieuwe kolonie bestuurde als een absolute heerser onder de heerschappij van Catharina II. De heersers gaven royaal land aan de Russische adel (dvoryanstvo) en de boeren - voornamelijk uit Oekraïne - om immigratie aan te moedigen voor de teelt van de toen dunbevolkte steppe. Maar slechts een paar Russen verhuisden naar het 'wilde' Zuid-Oekraïne, ook wel Dzikie Pola genoemd.[11] Catharina II moedigde daarom ook Europese kolonisten uit de omringende landen aan om naar het gebied te komen.
Het Russische rijk bouwde veel van de steden in het gebied waaronder Odessa, Sebastopol, Jekaterinoslav en Mykolajiv. Ook het grootste deel van Kiev werd in deze tijd gebouwd. Het gebied was gevuld met Oekraïners, katholieke Duitsers, Franse en Italiaanse handelaren, evenals grote aantallen Grieken, joden (uit Polen en West-Oekraïne), Polen, Bulgaren en Serviërs[11] en de naam 'Wilde Velden' raakte achterhaald; het werd in plaats daarvan aangeduid als Nieuw Rusland (Novaja Rossija),[12] vernoemd naar het gouvernement Novorossiejsk. Volgens het Historisch Woordenboek van Oekraïne, 'bestond de bevolking uit militaire kolonisten van huzaren- en lansierrregimenten, Oekraïense en Russische boeren, Kozakken, Serviërs, Montenegrijnen, Hongaren en andere buitenlanders die landsubsidies ontvingen om zich in het gebied te vestigen.'[13]
De regering van de kolonie zetelde in Odessa. In de steden en de omliggende dorpen was het Russisch de meest gesproken taal, terwijl op het platteland, kleine steden en dorpen het Oekraïens de meest gesproken taal was.
Dankzij de massale kolonisatie groeide de bevolking in de 19e eeuw sterk, van enkele honderdduizenden omstreeks 1800 tot 9.400.000 in 1913. Het grootste deel van de Krim-Tataren week vanaf 1855 echter uit naar Turkije. Het in 1794 gestichte Odessa groeide uit tot de tweede havenstad (na Sint-Petersburg) en de vierde stad (na Sint-Petersburg, Moskou en Warschau) van het Russische Rijk.
De regio bleef een deel van het Russische Rijk tot de ineenstorting na de Russische februarirevolutie begin maart 1917, waarna het onderdeel werd van de kortstondige Russische Republiek. In 1918 werd het grotendeels opgenomen in de Oekraïense Staat en tegelijkertijd in de Oekraïense Sovjetrepubliek. In 1918-1920 stond het onder de controle van de anti-Bolsjewistische Witte beweging van Zuid-Rusland wiens nederlaag in de Russische Burgeroorlog de Sovjet-controle over het grondgebied betekende. Vanaf 1922 ging het deel uitmaken van de Socialistische Sovjetrepubliek Oekraïne, binnen de Sovjet-Unie. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 werd het grootste deel van het gebied onderdeel van de onafhankelijke staat Oekraïne.
Sindsdien zijn er pogingen geweest om Nieuw-Rusland nieuw leven in te blazen, waarvan de meest significante het pro-Russische streven was om een confederatie van Nieuw-Rusland te creëren met de daaropvolgende annexatie van de Krim en de oorlog in Oost-Oekraïne in 2014 en de grootschalige Russische invasie van Oekraïne in 2022.
Medio 2022 bestaat het gebied uit:
- In Oekraïne: de oblast Donetsk, oblast Loehansk, oblast Dnjepropetrovsk, oblast Zaporizja, oblast Mykolajiv, oblast Cherson, oblast Odessa en de Republiek van de Krim
- In Rusland: kraj Krasnodar, kraj Stavropol, oblast Rostov en de autonome republiek Adygea.
Landbouw[bewerken]
De eindeloze, met hoog steppegras begroeide steppe van Nieuw-Rusland werd omgeploegd en tot een van de belangrijkste tarweteeltgebieden van Europa herschapen. Een klein deel ervan werd als natuurreservaat behouden: Ascania Nova.
Referenties[bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
Dit artikel "Nieuw-Rusland" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Nieuw-Rusland.
|
This page exists already on Wikipedia. |
- ↑ 1,0 1,1 (en) Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, Myroslav Yurkevich, Historical Dictionary of Ukraine, Scarecrow Press, 2013-07-11. ISBN 978-0-8108-7847-1.
- ↑ Camporum Desertorum vulgo Ukraina by Guillaume Le Vasseur de Beauplan, Cum Privilegio S.R.M. Poloniae. Gedani 1648; Campi Deserti citra Boristhenem, abo Dzike Polie Polish–Lithuanian, by Ian Jansson, c. 1663, Amsterdam
- ↑ 3,0 3,1 3,2 ДИКЕ ПОЛЕ. resource.history.org.ua. Geraadpleegd op 2022-07-14.
- ↑ (ru) Michalonis Litvani, Міхалон Літвін. Великое княжество Литовское. Geraadpleegd op 2022-07-14.
- ↑ 5,0 5,1 КНЯЗІВСТВО ВІЙСЬКО ЗАПОРОЗЬКЕ, ПРОЕКТ ЙОСИПА ВЕРЕЩИНСЬКОГО. resource.history.org.ua. Geraadpleegd op 2022-07-14.
- ↑ (en) Davies, Brian, The Russo-Turkish War, 1768-1774: Catherine II and the Ottoman Empire, Bloomsbury, London, 2016. ISBN 978-1472514158.
- ↑ , The European Tributary States of the Ottoman Empire in the Sixteenth and Seventeenth Centuries, BRILL, 20 juni 2013. ISBN 9789004254404.
- ↑ 8,0 8,1 Nataliya Polonska-Vasylenko, The Settlement of the Southern Ukraine (1750-1775), Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the U.S., 1955, p. 190.
- ↑ New Russian gubernia. Encyclopedia of Ukraine.
- ↑ Magocsi, Paul R. "A History of Ukraine: The Land and Its Peoples," p. 284.
- ↑ 11,0 11,1 Poetin gelooft dat Oekraïne Russisch is. Dit is waarom dat geschiedkundig een grove misvatting is. Business AM (2022-01-23). Geraadpleegd op 2022-07-15.
- ↑ Sunderland, Willard, Taming the Wild Field: Colonization and Empire on the Russian Steppe, Cornell University Press, 2004. ISBN 978-1-5017-0324-9.
- ↑ (en) , Historical Dictionary of Ukraine, Scarecrow Press, 21 juni 2013, p. 392. ISBN 978-0-8108-7847-1.
