Opblaasbaarheid

Opblaasbaarheid is een eigenschap van iets dat steviger en vaak ook groter wordt en van vorm verandert wanneer het met (extra) fluïdum gevuld wordt. Opblaasbaarheid wordt in principe verkregen middels een geheel of gedeeltelijk luchtdichte zak.

Sommige opblaasbare dingen bestaan uit meerdere al dan niet onderling verbonden compartimenten (afgesloten ruimtes). Voor de verandering van vorm moet het materiaal flexibel zijn. Voor extra vergroting van het volume is het oppervlak vaak rekbaar, bijvoorbeeld van rubber.

Het zogeheten opblazen geschiedt door een overdruk in de zak te scheppen, meestal door een gas – vaak lucht, soms ook waterstof-, helium- of stikstofgas – in de zak te brengen, waardoor de inhoud toeneemt. Als de zak van een elastisch materiaal gemaakt is – zoals een feestballon – zal het oppervlak van het voorwerp groeien naarmate de overdruk stijgt. De stevigheid van het aldus gevormde voorwerp wordt bepaald door elasticiteit van het materiaal waar het voorwerp van is vervaardigd en het drukverschil met de omgeving.

Sommige voorwerpen, zoals een rubberen opblaasboot, bezitten een van tevoren vaststaande maximale opblaasmogelijkheid. Andere, zoals een feestballon, bezitten door de flexibiliteit van het basismateriaal een grotere variatie van opblaasbaarheid, waarbij de uiteindelijke vorm in diverse formaten bereikt kan worden.

De lucht wordt binnen gehouden met een ventiel of een afsluiter (zoals een knoop). Lucht die toch ontsnapt wordt soms continu bijgepompt (zoals in een springkussen). Het gecontroleerd laten ontsnappen van het gas – het leeglopen – faciliteert opslag. Het ongewild ontsnappen van het gas – een lek – hindert de opblaasbaarheid.

Dieren[bewerken]

Mannetjes van diverse kikkersoorten blazen hun kwaakblazen op.^[1]
Mannetjes van zeeolifanten hebben een opblaasbare neus.^[2]
Kogelvissen verdedigen zich onder andere door zich op te blazen (met water).^[3]
Mannetjes van fregatvogels blazen hun felgekleurde keelzak op om de vrouwtjes te imponeren.^[4]
Mannetjes van walrussen hebben opblaasbare keelzakken om te blijven drijven terwijl ze slapen, en om geluid te maken tijdens de balts.^[5]