Openbare boekenkast
Een openbare boekenkast, boekenruilkast of minibieb is een open of soms afsluitbare kast met boeken, meestal in de openbare ruimte, die wordt gebruikt om kosteloos en anoniem boeken te lenen en te ruilen. Wanneer het kastje de vorm heeft van een duiventil wordt het ook wel een boekentil genoemd.
Het principe van deze openbare boekenkasten is gestoeld op het idee dat meerdere mensen actief boeken delen en ruilen. Het is niet de bedoeling boeken toe te eigenen zonder daar een ander boek tegenover te stellen, of een kleine financiële vergoeding. De kasten die zich in de buitenlucht bevinden zijn doorgaans robuust en weerbestendig. Varianten op de openbare boekenkast, kunnen open kasten en boekenplanken zijn in (semi-)openbare gebouwen, binnen bedrijven voor het dienstdoende personeel of in cafés, hotels of hostels voor reizigers.
Oorsprong en idee[bewerken]
Vergelijkbaar met het idee van bookcrossing ontwikkelde het idee om boekenkasten te maken die altijd voor het publiek toegankelijk zouden moeten zijn om de uitwisseling van boeken te ondersteunen, al in de jaren 1990.[1] Zeer vroege voorbeelden zijn de creaties van het performancekunstenaarsduo Clegg & Guttmann in 1991. De eerste ruilboekenkast in Nederland werd in april 2013 geplaatst door Mirjam Goudswaard. Zij zag op internet een artikel over een man in Amerika die in zijn tuin een kastje had staan met daarin boeken. De hele buurt mocht deze boeken lenen. Mirjam vond dit zo’n leuk idee dat ze besloot om in april 2013 ook zo’n kastje aan haar huis te hangen en ze richtte Minibieb op.[2][3] Op 4 juli 2014 opende in Brugge het eerste officiële, Belgische boekenruilkastje.[4] De eerste boekenkasten voor gebruik als 'gratis openluchtbibliotheek' in Duitsland waren in Darmstadt en Hannover, in 2013 stonden er alleen al in de stad Hannover 31 boekenkasten.[5][6] De Keulse architect Hans-Jürgen Greve ontwierp zijn eigen model (BOKX) van staal en acrylglas, die geoptimaliseerd is voor buitenruimtes. 390 van deze weerbestendige stalen kasten staan in Duitsland.
Gebruik en acceptatie[bewerken]
Op centraal gelegen locaties die goed bereikbaar zijn en waar veel mensen komen, worden de openbare boekenkasten meestal snel geaccepteerd en veel gebruikt. Het risico van schade door vandalisme kan worden tegengegaan door “boekenkastsponsors”, die voortdurend letten op de staat van de boekenkasten en deze verzorgen.[7]
De acceptatie, motivatie en gebruikersprofiel van openbare boekenplanken zijn in 2008 onderzocht door een studie aan de Universiteit van Bonn.[8] Het bleek dat het systeem zich had ontwikkeld als een opmerkelijk alternatief voor conventionele boekhandels. Men kan echter niet spreken van een klassieke ruilbeurs, maar van een vrijwillige overdracht. De gebruikers vertelden dat ze van mening waren dat regelmatig gebruik van openbare boekenkasten als voorbeeld zou kunnen dienen voor soortgelijke kasten voor andere goederen.[9] Deze acceptatie heeft geleid tot een snelle verspreiding van openbare boekenplanken in heel Duitsland. Een duurzame en weerbestendige constructie bevordert langdurig gebruik.[10]
In Nederland was het op 19 september 2020 landelijke "Dag van de minibieb", waar plaatselijk veel aandacht werd gevraagd door de media voor de diverse minibiebs. Als motivatie voor het plaatsen van een minibiebs noemen mensen duurzaamheid[11], de laagdrempeligheid van de kasten[12], maar ook het sluiten van de openbare bibliotheek in de buurt[13].
Varianten[bewerken]
In Brugge is een ruilboekenkast geïntegreerd in het kattenadoptiecafé Puss and Books.[14]
In Gent en Antwerpen zijn er ruilboekenkasten geïntegreerd in 2 café's.
Er zijn ook de boekenjagers. Men legt een boek ergens in het wild, dan wordt een hint gepost op de Facebookgroep De Boekenjagers, andere boekenjagers gaan op jacht en vinden het boek, ze lezen het boek en laten het boek daarna terug vrij in het wild.[15][16]
In de wijk Salbke in Magdeburg is een ongewoon groot gebouw ontstaan met meerdere kleine, vrij toegankelijke boekenvitrines. In een naburige winkel houdt de lokale burgervereniging meer dan 10.000 boeken klaar tijdens openingsuren, gebaseerd op het principe van openbare boekenkasten.
In Marburg is een ruilboekenkast geïntegreerd in een café die wordt aangevuld door de Stadsbibliotheek van Marburg.
In Noord-Amerika zijn kleine gesloten boekenkasten, meestal voor woningen, in veel steden een normaal verschijnsel geworden. Sommige hiervan zijn zelf gemaakt of gekocht. In 2009 werd Little Free Library opgericht.[17][18] In Nederland richtte Mirjam Goudwaard minibieb.nl op, het Nederlandse equivalent van Little Free Library.[19] In Australië werkt Street Library Australia op dezelfde manier.[20][21]
Apps voor openbare boekenkasten[bewerken]
BuchschrankFinder op Google Play en App Store.
Zie ook[bewerken]
Externe links[bewerken]
- http://users.telenet.be/noreen/Noreen/Vlaamse_boekenkasten.htm
- https://www.openbookcase.org/map
- https://littlefreelibrary.org/
- https://minibieb.nl/
|
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Little Free Libraries by Country op Wikimedia Commons. |
Referenties[bewerken]
- ↑ Bookcrossers. Hebban (4 februari 2017). Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Geven en nemen: de minibieb. Hebban (24 september 2015). Geraadpleegd op 2020-09-24.
- ↑ Over Minibieb. Minibieb (april 2013). Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Bart Huysentruyt, Wijk pronkt met officiële minibib. Het Laatste Nieuws (4 juli 2014). Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Der Erfinder der Bücherschränke arbeitet beim Werkstatt-Treff. HAZ – Hannoversche Allgemeine (3 november 2012). Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ Offener Bücherschrank. www.hannover.de (2 mei 2018). Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ Papendrechtse boekenruilkast op slot vanwege vandalisme. Algemeen Dagblad (16 september 2020). Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ Ulrike Klopp, Bonner „Gemeinschaftsmöbel“ – Studienobjekt: Offener Bücherschrank als soziales System. forsch/Bonner Universitäts-Nachrichten (1 fabruari 2009). Geraadpleegd op 20 september 2020.
- ↑ Little free pantry. Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ Bettina Köhl, Ein Schrank für ausgesetzte Bücher. General-Anzeiger Bonn (20 november 2008). Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ Landelijke dag van de minibiebs: ‘Het is zonde om boeken weg te gooien’. www.limburger.nl. Geraadpleegd op 2020-09-27.
- ↑ (nl) Zaanse dag van de minibieb: "Ik denk dat dit wat laagdrempeliger is". www.nhnieuws.nl. Geraadpleegd op 2020-09-27.
- ↑ (nl) Vandaag is de Dag van de Minibieb: ‘Als mensen langskomen, ontstaan vaak leuke gesprekken’. [[BN de Stem]. Geraadpleegd op 27-9-2020.
- ↑ Katten en boeken – de purrfecte combinatie!. Yarrah (16 april 2019). Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Veerle Nijs, De Boekenjagers. Boekenjagers. Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Charlotte Bourguignon en Louise De Vliegere, boeken vangen, lezen en opnieuw vrijlaten. Dwars (4 maart 2018). Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Boekenruilkastjes in Vlaanderen. Iedereen Leest (10 juli 2019). Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ (en) Margret Aldrich, The-little-free-library-book, Coffee House Press, 14 april 2015. ISBN 9781566894074.
- ↑ Milou Klein Lankhorst, De opkomst van de openbare boekenkastjes. De Correspondent (11 juli 2018). Geraadpleegd op 2020-09-22.
- ↑ Where To Find A Street Library In Your Area Of Sydney. Ellaslist (31 maart 2020). Geraadpleegd op 2020-09-20.
- ↑ Ali Gripper, How the street library revolution is bringing neighbourhoods together. The Sydney Morning Herald (23 juni 2017). Geraadpleegd op 2020-09-20.
Dit artikel "Openbare boekenkast" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Openbare boekenkast.
