Overheidsbestedingen

Overheidsinkoop, is het geheel van activiteiten die een overheid onderneemt met als doel het afsluiten van contracten voor de uitvoering van overheidsopdrachten. Een overheidsopdracht kan worden omschreven als een overeenkomst voor de uitvoering tegen betaling van bepaalde prestaties. Men onderscheidt opdrachten van werken, leveringen en diensten.

Regelgeving[bewerken]

Binnen de Europese Unie is de gunning van overheidsopdrachten waarvan de waarde gelijk is of hoger dan bepaalde drempelbedragen onderworpen aan de Europese richtlijnen ter zake. Bepaalde lidstaten, zoals België, hebben deze wetgeving ook grotendeels toepasselijk gemaakt op overheidsopdrachten waarvan de waarde lager is dan de Europese drempelbedragen.

Procedures[bewerken]

De Europese richtlijnen voorzien vijf verschillende procedures voor de gunning van overheidsopdrachten.

De openbare procedure: hierbij kan iedere belangstellende partij een offerte indienen
De niet-openbare procedure: hierbij kan elke belangstellende partij een kandidatuur indienen waarna de aanbestedende overheid op basis van vooraf vastgelegde criteria een selectie maakt van kandidaten die worden uitgenodigd een offerte in te dienen
De onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking
De onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking
De concurrentiegerichte dialoog

De aanbestedende overheid heeft steeds de keuze tussen de openbare en niet-openbare procedures. De onderhandelingsprocedure en concurrentiegerichte dialoog kunnen in de klassieke sector alleen worden gevolgd in bepaalde welomschreven gevallen.

Principes en doelstelling[bewerken]

Met deze regelgeving streeft de Europese wetgever naar een vrijmaking van de markt, een verruiming van de concurrentie, een harmonisering van de wetgeving van de lidstaten en een rationalisatie van de overheidsaanbestedingen.

Deze doelstellingen komen in de regelgeving tot uiting in de volgende basisprincipes:

overheidsopdrachten moeten worden gegund na mededinging
aanbestedende overheden moeten de gelijkheid der inschrijvers respecteren
naleving van de principes van vrij verkeer van goederen en diensten
maximale transparantie van de gunning van overheidsopdrachten door verplichting tot bekendmaking van overheidsopdrachten
overheidsopdrachten worden gegund tegen een forfaitaire prijs
verbod op afspraken en handelingen die de concurrentie belemmeren

Economisch belang[bewerken]

De overheidsbestedingen zijn wereldwijd van groot belang voor de economie. Uit een EU-rapport van 2004 blijkt dat de overheidsbestedingen in 2002 goed waren voor zo'n 1500 miljard euro (1.500.000.000.000) of 16,3 procent van het bruto binnenlands product (BBP) in de EU. Tussen de lidstaten zijn evenwel grote verschillen vastgesteld. In Italië vertegenwoordigen de overheidsbestedingen slechts 11,9 % van het BBP terwijl Nederland de kroon spant met 21,5 % van het BBP.

In 2012 geeft de Nederlandse overheid meer dan 60 procent van het nationaal inkomen uit,in 1900 was dit nog 10 procent van de uitgaven als percentage van het netto nationaal inkomen (NNI), in 1950 was dit 24 procent en in 2002 52% van het Binnenlands nationaal inkomen.^[1]