Pastorie Sint Cyriacus en Franciscus

Pastorie Sint Cyriacus en Franciscus is een rijksmonument aan het Grote Noord in Hoorn dat aanvankelijk dienst deed als pastorie en later is verbouwd tot woonhuis. Het pand en staat naast de St. Cyriacus- en Franciscuskerk dat eveneens een rijksmonument is uit dezelfde tijd (1879-1882).

In 1879-1881 werd de pastorie verbouwd tot woonhuis, naar een ontwerp van de Hoornse architect A.C. Bleijs (1842-1912). De in eclectische stijl uitgevoerde verbouwing bestond uit het bouwen van een nieuwe voorgevel, een verdieping en een keukengebouw achter het perceel. In 1912 verloor het zijn functie als pastorie toen aan de noordwestkant van de kerk een nieuwe pastorie werd gerealiseerd.

Omschrijving[bewerken]

Voormalige pastorie heeft een nagenoeg rechthoekige plattegrond, is drie bouwlagen hoog onder, en heeft een schilddak met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.

De gerende voorgevel (NO) is boven een hardstenen sokkel opgetrokken in roze kalkzandsteen afgewisseld met kunststeen voor onder andere de venster- en deuromlijstingen, banden en cordonlijsten. Op de begane grond bevindt zich links een getoogde en enigszins teruggeplaatse paneeldeur geflankeerd door smalle zijlichten met siersmeedwerk met bloemmotieven. Boven de segmentboog van de kunststenen deuromlijsting bevindt zich een eveneens in kunststeen uitgevoerd tweelichtvenster met twee getoogde glas-in-loodramen waartussen een deelzuiltje. Rechts van de deur heeft de begane grond twee hoge rondboogvensters voorzien van een stolpraam en een omlijsting van kunststeen. De lekdorpel van beide vensters is evenals de sokkel eronder uitgevoerd in hardsteen. Boven alle vensters op de begane grond bevindt zich een sluitsteen. De eerste verdieping wordt van de begane grond gescheiden door een kunststenen band en cordonlijst, welke tevens fungeert als lekdorpel voor de verdiepingvensters. De drie vensters zijn voorzien van stolpramen, glas-in-lood bovenlichten met spiegelboogvorm en gietijzeren Frans balkons met florale motieven. De vensters worden bekroond door kunststenen frontons die rusten op een door de bovenlichten onderbroken band. Een kunststenen cordonlijst scheidt de eerste van de tweede verdieping. De laatste telt drie stolpramen met getoogde bovenlichten voorzien van glas-in-lood en kleine, maar rijk gedetailleerde Frans balkons van gietijzer. De segmentbogen boven de vensters hebben een sluitsteen met verdiept middenvlak. Ter weerszijden van de bovenlichten bevindt zich een geprofileerde kraagsteen met daarop een zuiltje voorzien van een knoppenkapiteel ter hoogte van de architraaf van het afsluitende hoofdgestel. Op de vier kapitelen rusten leeuwenkoppen die de houten kroonlijst dragen. Het hoofdgestel is voorzien van een gemetseld fries en wordt in het midden onderbroken door een naar binnen draaiend rondboogvormig zolderraam waaromheen de kroonlijst zich in een ronde boog (met sluitsteen) voortzet.

Aan de zij- en achtergevels bevindt zich een gietijzeren bakgoot. De gepleisterde rechterzijgevel (NW) is voorzien van schootankers en heeft halverwege een tweedelig keldervenster. Centraal in de tweede bouwlaag van links naar rechts een smal drieruits schuifvenster, een zesruits schuifvenster, een stolpraam en een vierruits venster. Halverwege de tweede verdieping bevinden zich twee T-vensters. De gedeeltelijk gepleisterde linkerzijgevel (ZO) heeft centraal in de derde bouwlaag ter hoogte van de achterliggende overloop, een brede achtruits vensterpartij voorzien van mousselineglas en links hiervan een vierruits stolpraam voorzien van mousselineglas; de bovenste ruiten in beide vensters hebben een rondboogvorm.

De gecementeerde achtergevel (ZW) heeft op de begane grond rechts een deur met hoog tweedelig bovenlicht en links een door zijramen geflankeerde dubbele paneeldeur waarboven in totaal vier bovenlichten. Zowel de eerste als de tweede verdieping heeft twee vensters, waarvan het T-venster links op de tweede verdieping nog oorspronkelijk is.

Interieur[bewerken]

Het interieur bevat onder meer een witmarmeren vloer en een rondboogvormige pui met tochtdeur in de gang, stucplafonds met florale middenornamenten in de vestibule, de voorkamer en de tussenkamer, een paneellambrisering en vouwblinden in de voorkamer, een balkenplafond in de achterkamer, en eikenhouten trappen met hoofdbalusters bekroond door een sierbol. Opvallend is het uit de bouwtijd daterende licht in de vloer tussen de overloop van de eerste en tweede verdieping. Hierdoor ontvangt de overloop op de eerste verdieping licht van de genoemde vensterpartij ter hoogte van de overloop op de tweede verdieping. De ongedeelde zolder heeft een vloer van brede delen en een beschoten gordingenkap. Delen van het interieur en de indeling zijn in 1985-1986 vernieuwd.

Waardering[bewerken]

Het pand is van algemeen belang wegens architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een pastorie uit het laatste kwart van de 19e eeuw, opgetrokken in eclectische trant. Het gebouw heeft ensemblewaarde in relatie tot de naastgelegen St. Cyriacus- en Franciscuskerk en situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging aan het Grote Noord.^[1]

Bronnen, noten en/of referenties