Sikhrijk

Sikhrijk Sarkar-i Khalsa
←  ←  ←  1799 – 1849  →  →
Kaart
Algemene gegevens
Hoofdstad	Lahore
Bevolking	3,5 miljoen (1831)
Talen	Perzisch Punjabi Dogri Kashmiri Pasjtoe
Religie(s)	Sikhisme
Volkslied	Deg Tegh Fateh
Maharaja Ranjit Singh

Het Sikhrijk (ook Sikh Khalsa Raj of Sarkar-i Khalsa) was een staat van oorsprong uit het Indiase subcontinent, gevormd onder leiding van Maharaja Ranjit Singh, die een seculier imperium vestigde in Punjab. Het rijk bestond van 1799, toen Ranjit Singh Lahore veroverde, tot 1849 en werd op de fundamenten van de Khalsa gesmeed uit een verzameling van autonome Sikh misls. Op zijn hoogtepunt in de 19e eeuw strekte het rijk zich uit van de Khyber-pas in het westen tot het westen van Tibet in het oosten, en van Mithankot in het zuiden tot Kasjmir in het noorden. Religieus divers, met een geschatte bevolking van 3,5 miljoen in 1831 (waarmee het op dat moment het 19e meest bevolkte land was), was het de laatste grote regio van het Indiase subcontinent die door de Britten werd geannexeerd.

De basis van het Sikhrijk is terug te voeren tot 1707, het jaar van de dood van Aurangzeb en het begin van de ondergang van het Mughal-rijk. Met de Mughals aanzienlijk verzwakt, leidde het Sikh-leger, bekend als de Dal Khalsa, een herschikking van de Khalsa ingehuldigd door Guru Gobind Singh, expedities tegen hen en de Afghanen in het westen. Dit leidde tot een groei van het leger dat zich opsplitste in verschillende confederaties of semi-onafhankelijke misleiders. Elk van deze samenstellende legers controleerde verschillende gebieden en steden. In de periode van 1762 tot 1799 leken Sikh-bevelhebbers van de misls echter tot hun recht te komen als onafhankelijke krijgsheren.

De vorming van het rijk begon met de inname van Lahore, door Maharaja Ranjit Singh, van de Afghaanse heerser, Zaman Shah Durrani, en de daaropvolgende en geleidelijke uitwijzing van Afghanen uit Punjab, door hen te verslaan in de Afghaans-Sikhoorlogen en de eenwording van de afzonderlijke Sikh misls. Ranjit Singh werd op 12 april 1801 uitgeroepen tot Maharaja van Punjab (om samen te vallen met Vaisakhi) en creëerde een verenigde politieke staat. Sahib Singh Bedi, een afstammeling van Guru Nanak, leidde de kroning. Ranjit Singh kwam in zeer korte tijd aan de macht, van een leider van een enkele mis tot uiteindelijk de maharadja van Punjab. Hij begon zijn leger te moderniseren met behulp van de nieuwste training, wapens en artillerie. Na de dood van Ranjit Singh werd het rijk verzwakt door interne verdeeldheid en politiek wanbeheer. Uiteindelijk werd de staat in 1849 ontbonden na de nederlaag in de Anglo-Sikh-oorlogen. Het Sikhrijk was verdeeld in vier provincies: Lahore, in Punjab, dat de Sikh-hoofdstad Multan werd, ook in Punjab, Peshawar en Kasjmir van 1799 tot 1849.

Achtergrond

Vorming van de Khalsa

Guru Gobind Singh nam de goeroesjip in 1675 aan en om gevechten in de Sivaliks te vermijden, verplaatsten raja's de goeroesjip naar Paunta. Daar bouwde hij een groot fort om de stad te beschermen en legde een leger aan om het te beschermen. De groeiende macht van de Sikh-gemeenschap verontrustte de raja's van de Sivaliks. In de slag bij Bhangani werden ze door de troepen van Guru Gobind Singh verslagen. De guru trok verder naar Anandpur en richtte op 30 maart 1699 de khalsa op, het collectieve leger van gedoopte Sikhs. De oprichting van de khalsa verenigde de Sikh-gemeenschap tegen verschillende door de Mogols gesteunde vijanden van de goeroesjip. In 1701 viel een gecombineerd leger van de raja's van de Sivaliks en de Mogols onder Wazir Khan Anandpur aan. De khalsa trok zich terug, maar hergroepeerde zich om de Mogols te verslaan in de Slag bij Muktsar. In 1707 accepteerde Guru Gobind Singh een uitnodiging van Aurangzeb's opvolger Bahadur Shah I om hem te ontmoeten. De bijeenkomst vond plaats op 23 juli 1707 in Agra.

Banda Singh Bahadur

In augustus 1708 bezocht Guru Gobind Singh Nanded. Daar ontmoette hij een Bairāgī-kluizenaar, Madho Das, die zich bekeerde tot het sikhisme, omgedoopt tot Banda Singh Bahadur. Kort voor zijn dood gaf goeroe Gobind Singh hem de opdracht de regio Punjab te heroveren en gaf hem een brief waarin alle sikhs de opdracht kregen zich bij hem te voegen. Na twee jaar aanhang te hebben gekregen, zette Banda Singh Bahadur een agrarische opstand in gang door de grote landgoederen van Zamindar-families op te breken en het land te verdelen onder de arme boeren die het land bebouwden. Banda Singh Bahadur begon zijn opstand met de nederlaag van Mughal-legers bij Samana en Sadhaura en de opstand mondde uit in de nederlaag van Sirhind. Tijdens de rebellie maakte Banda Singh Bahadur er een punt van om de steden te vernietigen waarin Mughals wreed was geweest voor de supporters van Guru Gobind Singh. Hij executeerde Wazir Khan als wraak voor de dood van de zonen van Guru Gobind Singh en Pir Budhu Shah na de Sikh-overwinning in Sirhind. Hij regeerde het gebied tussen de Sutlej-rivier en de Yamuna-rivier, vestigde een hoofdstad in de Himalaya bij Lohgarh en sloeg munten in de namen van Guru Nanak en Guru Gobind Singh. In 1716 werd zijn leger verslagen door de Mughals nadat hij probeerde zijn fort bij Gurdas Nangal te verdedigen. Hij werd samen met 700 van zijn mannen gevangengenomen en naar Delhi gestuurd, waar ze allemaal werden gemarteld en geëxecuteerd nadat ze weigerden zich tot de islam te bekeren.

Dal Khalsa-periode

Sikh Confederatie

De periode van 1716 tot 1799 was politiek en militair een zeer turbulente tijd in de regio Punjab. Dit werd veroorzaakt door de algehele achteruitgang van het Mogolrijk dat in de regio een machtsvacuüm achterliet dat uiteindelijk werd gevuld door de Sikhs van de Dal Khalsa, wat "Khalsa-leger" of "Khalsa-partij" betekent, in de late 18e eeuw, na het verslaan van verschillende invasies door de Afghaanse heersers van het Durrani-rijk en hun bondgenoten, overblijfselen van de Mughals en hun beheerders, de Mughal-geallieerde hindoeïstische heuvelraja's van de Sivalik-heuvels, en vijandige lokale Moslims die partij kiezen voor andere moslimkrachten. De Sikhs van de Dal Khalsa vormden uiteindelijk hun eigen onafhankelijke Sikh-administratieve regio's, Misls, afgeleid van een Perzisch-Arabische term die "soortgelijk" betekent, aangevoerd door Misldars. Deze Misls werden grotendeels verenigd door Maharaja Ranjit Singh.

Cis-Sutlej's staten

De Cis-Sutlej-staten waren een groep Sikh-staten in de regio Punjab, gelegen tussen de Sutlej-rivier in het noorden, de Himalaya in het oosten, de Yamuna-rivier en het district Delhi in het zuiden, en het district Sirsa in het westen. Deze staten viel onder de suzereiniteit van het Maratharijk na 1785 voor de Tweede Anglo-Maratha oorlog van 1803-1805, waarna de Marathas verloor de controle over het grondgebied aan de Britse Oost-Indische Compagnie. De Cis-Sutlej-staten omvatten onder meer Kalsia, Kaithal, Patiala State, Nabha State, Jind State, Thanesar, Maler Kotla, Ludhiana, Kapurthala State, Ambala, Ferozpur en Faridkot State. Hoewel deze Sikh-staten door de Dal Khalsa waren opgericht, werden ze geen deel van het Sikhrijk en was er een wederzijds verbod op oorlogvoering na het verdrag van Amritsar in 1809 (waarin het rijk de claim op de Cis-Sutlej verbeurde Staten en de Britten mochten zich niet mengen ten noorden van de Sutlej of in het bestaande gebied van het rijk ten zuiden van de Sutlej), na pogingen van Ranjit Singh om de controle over deze staten van de Britten tussen 1806 en 1809 te ontnemen. De Sikh-oversteek van de Sutlej, na de Britse militarisering van de grens met Punjab (van 2500 mannen en zes kanonnen in 1838 tot 17.612 mannen en 66 kanonnen in 1844, en 40.523 mannen en 94 kanonnen in 1845), en is van plan om de nieuw veroverde grondgebied van Sindh als een springplank naar voorschot op de Sikh-held regio Multan, zou uiteindelijk leiden tot een conflict met de Britten.

Rijk

De formele start van het Sikhrijk begon met de hereniging van de Misls door 1801, waardoor een verenigde politieke staat ontstond. Alle Misl-leiders, die bij het leger waren aangesloten, waren de adel met doorgaans lange en prestigieuze familieachtergronden in de Sikh-geschiedenis. De belangrijkste geografische voetafdruk van het rijk was van de regio Punjab tot de Khyber-pas in het westen, tot Kasjmir in het noorden, Sindh in het zuiden en Tibet in het oosten. De religieuze demografie van het rijk was naar schatting iets meer dan 10% tot 12% sikh, 80% moslim en iets minder dan 10% hindoe. De bevolking was 3,5 miljoen, volgens Amarinder Singh's The Last Sunset: The Rise and Fall of the Lahore Durbar. Naar schatting 90% van de Sikh-bevolking op dat moment, en meer dan de helft van de totale bevolking, was geconcentreerd in de bovenste Bari, Jalandhar en bovenste Rechna Doabs, en in de gebieden met hun grootste concentratie vormde ongeveer een derde van de bevolking in de jaren 1830; de helft van de Sikh-bevolking van dit kerngebied bevond zich in het gebied dat wordt bestreken door de latere districten Lahore en Amritsar. In 1799 verplaatste Ranjit Singh de hoofdstad naar Lahore vanuit Gujranwala, waar het in 1763 was gesticht door zijn grootvader, Charat Singh.

Hari Singh Nalwa was opperbevelhebber van het Sikh Khalsa-leger van 1825 tot 1837. Hij staat bekend om zijn rol in de veroveringen van Kasur, Sialkot, Multan, Kashmir, Attock en Peshawar. Nalwa leidde het Sikh-leger bij het bevrijden van Shah Shuja uit Kashmir en verzekerde de Koh-i-Noor-diamant voor Maharaja Ranjit Singh. Hij diende als gouverneur van Kasjmir en Hazara en vestigde een munt namens het Sikhrijk om het verzamelen van inkomsten te vergemakkelijken. Zijn grenspolitiek om de Khyber-pas te houden, werd later gebruikt door de Britse Raj. Nalwa was verantwoordelijk voor het uitbreiden van de grens van het Sikhrijk naar de Indus-rivier. Op het moment van zijn dood was de westelijke grens van het Sikhrijk de Khyber-pas.

Beleid

Het Sikhrijk was eigenzinnig, omdat het mannen uit andere religies dan die van hen toestond om leidinggevende posities van autoriteit te bekleden.

De gebroeders Fakir waren vertrouwde persoonlijke adviseurs en assistenten, evenals goede vrienden van Ranjit Singh, in het bijzonder Fakir Azizuddin, die de functies van minister van Buitenlandse Zaken van het rijk en vertaler voor de maharadja zou vervullen, en speelde een belangrijke rol in zulke belangrijke gebeurtenissen zoals de onderhandelingen met de Britten, waarin hij Ranjit Singh ervan overtuigde diplomatieke banden met de Britten te onderhouden en niet met hen in oorlog te gaan in 1808, aangezien Britse troepen langs de Sutlej werden verplaatst in overeenstemming met het Britse beleid om Ranjit Singh in te perken ten noorden van de rivier, en de Sutlej instellen als de scheidslijn tussen de Sikh en het Britse rijk; onderhandelen met Dost Muhammad Khan tijdens zijn mislukte poging om Peshawar te heroveren, en zorgen voor de opvolging van de troon tijdens de maharaja's laatste dagen naast het verzorgen na een beroerte, en af en toe militaire opdrachten gedurende zijn hele carrière. De gebroeders Fakir werden aan de maharadja voorgesteld toen hun vader, Ghulam Muhiuddin, een arts, door hem werd opgeroepen om kort na zijn gevangenneming van Lahore een oogaandoening te behandelen.

De andere Fakir-broers waren Imamuddin, een van zijn belangrijkste bestuursfunctionarissen, en Nuruddin, die als minister van Binnenlandse Zaken en lijfarts diende, kreeg ook jagirs van de maharadja.

Elk jaar bezocht Ranjit Singh, terwijl hij in Amritsar was, heiligdommen van heilige mensen met een ander geloof, waaronder verschillende moslimheiligen, die zelfs de meest religieuze Sikhs van zijn regering niet beledigden. Zoals Fakir Nuruddin meedeelde, werden er bevelen gegeven om mensen van alle geloofsgroepen, beroepen, en sociale niveaus gelijk en in overeenstemming met de leerstellingen van hun geloof te behandelen, volgens de Shastra's en de Koran, evenals lokale autoriteiten zoals rechters en panches (lokale oudere raden), evenals het verbieden van het gedwongen bezit van andermans land of van te slopen bewoonde huizen. Er waren speciale rechtbanken voor moslims die regeerden in overeenstemming met de moslimwet in persoonlijke aangelegenheden en gemeenschappelijke rechtbanken die werden voorafgegaan door gerechtsdeurwaarders die gerechtigheid beheersten volgens het gewoonterecht van de districten en sociaal-etnische groepen, en die open stonden voor iedereen die wilde worden geregeerd door het gewoonterecht, of het nu hindoes, sikhs of moslims zijn.

Een van de eerste daden van Ranjit Singh na de inname van Lahore in 1799 was het nieuw leven inblazen van de kantoren van de erfelijke Qazi's en Mufti's die in Mughal-tijden veel voorkwamen. Kazi Nizamuddin werd aangesteld om huwelijksproblemen onder moslims te beslechten, terwijl aan moefti's Mohammad Shahpuri en Sadulla Chishti de bevoegdheden werden toevertrouwd om eigendomsakte op te stellen met betrekking tot de overdracht van onroerend goed. Het oude mohalladari-systeem werd opnieuw geïntroduceerd met elke mahallah, of onderverdeling van de buurt, onder de verantwoordelijkheid van een van zijn leden. Het kantoor van Kotwal, of prefect van de politie, werd verleend aan een moslim, Imam Bakhsh. Generaals kwamen ook uit verschillende gemeenschappen, samen met vooraanstaande Sikh-generaals zoals Hari Singh Nalwa, Fateh Singh Dullewalia, Nihal Singh Atariwala, Chattar Singh Attariwalla en Fateh Singh Kalianwala; Tot de hindoe-generaals behoorden Dewan Mokham Chand Nayyar, zijn zoon en zijn kleinzoon, en Misr Diwan Chand Nayyar; en moslimgeneraals waren Ilahi Bakhsh en Mian Ghaus Khan; een generaal, Balbhadra Kunwar, was een Nepalese Gurkha en tot de Europese generaals behoorden Jean-Francois Allard, Jean-Baptiste Ventura en Paolo Avitabile. andere opmerkelijke generaals van het Sikh Khalsa-leger waren onder andere Veer Singh Dhillon, Sham Singh Attariwala, Mahan Singh Mirpuri en Zorawar Singh Kahluria.

Sikh strijdershelm 1820–1840, ijzer bedekt met goud

De benoeming van sleutelposten in openbare functies was gebaseerd op verdienste en loyaliteit, ongeacht de sociale groep of religie van de aangestelden, zowel in als rond de rechtbank, en zowel in hogere als lagere posten. Sleutelposten in het civiele en militaire bestuur werden bekleed door leden van gemeenschappen uit het hele rijk en daarbuiten, waaronder sikhs, moslims, Khatris, brahmanen, Dogras, Rajputs, Pashtuns, Europeanen en Amerikanen, onder anderen, en werkten hun weg omhoog in de hiërarchie om verdienste te bereiken. Dhian Singh, de premier, was een Dogra, wiens broers Gulab Singh en Suchet Singh respectievelijk in de hoge administratieve en militaire posten dienden. Brahmanen zoals minister van Financiën Raja Dina Nath, Sahib Dyal en anderen dienden ook in financiële hoedanigheid. Moslims op prominente posities waren onder meer de gebroeders Fakir, Kazi Nizamuddin en Mufti Muhammad Shah. Onder de hoogste moslimfunctionarissen waren er twee ministers, een gouverneur en verschillende districtsfunctionarissen; er waren 41 hooggeplaatste moslimofficieren in het leger, waaronder twee generaals en verschillende kolonels, en 92 moslims waren hoge officieren bij de politie, de rechterlijke macht, de juridische afdeling en de bevoorradings- en opslagafdelingen. Zo werd de regering geleid door een elitekorps dat uit vele gemeenschappen afkomstig was, waardoor het rijk het karakter kreeg van een seculier regeringssysteem, zelfs als het op theocratische grondslagen was gebouwd.

Een verbod op het slachten van koeien, dat kan worden gerelateerd aan hindoeïstische gevoelens, werd algemeen opgelegd in de Sarkar Khalsaji. Ranjit Singh schonk ook grote hoeveelheden goud voor het bekleden van de koepel van de Kashi Vishwanath-tempel. De Sikhs probeerden de vooroordelen van moslims niet te beledigen, merkte Baron von Hügel, de Oostenrijkse botanicus en ontdekkingsreiziger op, maar de Sikhs werden beschreven als hardvochtig. In dit opzicht is de verklaring van Masson misschien wel de meest relevante: "Hoewel vergeleken met de Afghanen, waren de Sikhs mild en oefenden ze een beschermende invloed uit, maar geen voordelen konden hun islamitische onderdanen.

Achteruitgang

De Samadhi van Ranjit Singh bevindt zich in Lahore, Pakistan, grenzend aan de iconische Badshahi-moskee

Na de dood van Ranjit Singh in 1839 werd het rijk ernstig verzwakt door interne verdeeldheid en politiek wanbeheer. Van deze gelegenheid werd door de Britse Oost-Indische Compagnie gebruik gemaakt om de Anglo-Sikhoorlogen te lanceren.

De Slag bij Ferozeshah in 1845 markeerde vele keerpunten, de Britten ontmoetten het Punjab-leger en begonnen met een vuurgevecht waarin de Sikhs de Britse artillerie de baas waren. Naarmate de Britten vorderingen maakten, waren Europeanen in hun leger speciaal het doelwit, omdat de Sikhs dachten dat als het leger gedemoraliseerd zou raken, de ruggengraat van de vijandelijke positie zou worden verbroken.

De gevechten gingen de hele nacht door. De Britse positie werd ernstiger naarmate de nacht vorderde en leed vreselijke slachtoffers waarbij elk lid van de staf van de gouverneur-generaal werd gedood of gewond. Niettemin nam het Britse leger Ferozeshah in en hield het vast. De Britse generaal Sir James Hope Grant schreef:

Het was werkelijk een sombere en verbiedende nacht en misschien is in de annalen van de oorlogvoering een Brits leger op zo'n grote schaal dichter bij een nederlaag geweest die vernietiging met zich mee zou hebben gebracht.

De redenen voor de terugtrekking van de Sikhs uit Ferozeshah zijn omstreden. Sommigen geloven dat het verraad van het niet-Sikh-opperbevel van hun eigen leger was dat ertoe leidde dat ze in een onzekere en gehavende staat weg marcheerden van een Britse troepenmacht. Anderen zijn van mening dat een tactische terugtrekking het beste beleid was.

Het Sikhrijk werd uiteindelijk aan het einde van de Tweede Anglo-Sikh-oorlog in 1849 ontbonden in afzonderlijke prinselijke staten en de Britse provincie Punjab. Uiteindelijk werd in Lahore een luitenant-gouverneurschap gevormd als directe vertegenwoordiger van de Britse kroon.

Tijdlijn

• 1699: Vorming van de Khalsa door Guru Gobind Singh.
• 1710–1716: Banda Singh verslaat de Mughals en verklaart de Khalsa-regel.
• 1716–1738: Turbulentie, geen echte heerser; Mughals nemen de controle voor twee decennia terug, maar Sikhs voeren een guerrillaoorlog.
• 1733–1735: De Khalsa accepteert de confederale status van de Mughals, maar verwerpt deze alleen.
• 1748–1757: Afghaanse invasie van Ahmad Shah Durrani.
• 1761-1767: herovering van de regio Punjab door de Afghanen in de derde slag bij Panipat.
• 1763–1774: Charat Singh Sukerchakia, Misldar of Sukerchakia misl, vestigt zich in Gujranwala.
• 1764–1783: Baba Baghel Singh, Misldar van Singh Krora Misl, heft belastingen op de Mogols.
• 1783: Sikh verovert Delhi het Rode Fort van de Mughals.
• 1773: Ahmad Shah Durrani sterft en zijn zoon Timur Shah lanceert verschillende invasies in Punjab.
• 1774–1790: Maha Singh wordt Misldar van de Sukerchakia misl.
• 1790–1801: Ranjit Singh wordt Misldar van de Sukerchakia misl.
• 1799, vorming van het Sikh Khalsa-leger.
• 12 april 1801 (kroning) - 27 juni 1839: regering van Maharaja Ranjit Singh.
• 1 juni 1813: Ranjit Singh krijgt de Kohinoor Diamond.
• 13 juli 1813: Slag bij Attock, de eerste belangrijke overwinning van het Sikhrijk op het Durrani-rijk.
• Maart - 2 juni 1818: Slag bij Multan, de 2e strijd in de Afghaans-Sikhoorlogen.
• 3 juli 1819: Slag bij Shopian.
• 14 maart 1823: Slag bij Nowshera.
• 30 april 1837: Slag bij Jamrud
• 27 juni 1839-5 november 1840: regering van Maharaja Kharak Singh.
• 5 november 1840 - 18 januari 1841: Chand Kaur is kort regent.
• 18 januari 1841-15 september 1843: regering van Maharaja Sher Singh.
• Mei 1841 - Augustus 1842: Sino-Sikh-oorlog.
• 15 september 1843 - 31 maart 1849: regering van Maharaja Duleep Singh.
• 1845-1846: Eerste Anglo-Sikhoorlog.
• 1848-1849: Tweede Anglo-Sikhoorlog.

Zie ook

• Lijst van Sikh-heersers

Dit artikel "Sikhrijk" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische   en/of op de pagina Edithistory:Sikhrijk.

This page exists already on Wikipedia.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• Lijst van Sikh-lijders

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• Sikhrijk in English