Witte Theater

	Witte Theater
Oorspr. functie	Electriciteitscentrale
Start bouw	1900
Opening	1901
Sluiting	1931
Architect	J.B. van Loghem
Portaal:	Civiele techniek en bouwkunde

Het Witte Theater is een gebouw in de Noord-Hollandse plaats IJmuiden. Het gebouw heeft van 1901 tot en met 1931 dienst gedaan als electriciteitscentrale.

Geschiedenis[bewerken]

Energiecentrale[bewerken]

In 1900 werd door de Eerste Nederlandse Elektriciteits Maatschappij (E.N.E.M.). gestart met de bouw van de elektriciteitscentrale ‘Kennemerland’. Deze centrale verzorgde vanaf 1901 enkele jaren de energievoorziening van de gemeenten Velsen en Zandvoort. In 1904 werd de centrale overgenomen door de Kennemer Elektriciteits Maatschappij (K.E.M.). Deze maatschappij liet er een grotere en krachtigere centrale bouwen naar ontwerp van de architect J.B. van Loghem.

In 1917 kwam de elektriciteitscentrale en daarmee de stroomvoorziening in handen van het Provinciaal Elektriciteits Bedrijf (P.E.N.) dat in 1931 het gebouw verliet voor een nieuwe centrale in Velsen-Noord.

Kraaklocatie en andere functies[bewerken]

Na de sluiting van de elektriciteitscentrale heeft het gebouw verschillende andere functies gehad, waaronder die van conservenfabriek.

Vanaf de jaren zeventig werd het pand door jongeren gekraakt. Het pand stond toen al enige tijd leeg. De kraakbeweging was in Nederland toen flink in opkomst. Het gebouw aan de Kanaalstraat werd in navolging van landelijke ontwikkelingen in de strijd tegen de kraakbeweging, woningnood en jongerenproblematiek een jongerencentrum.

Het uiterlijk van de elektriciteitscentrale van Van Loghem, dat invloeden vertoont uit de architectuur van Berlage, veranderde door deze wijzigingen. Zo verdween de schoorsteen en werd het bovenste gedeelte van jongerencentrum ‘PEN’ als theater ingericht, waar de workshop ‘Witte Tejater’ een plek kreeg.

Witte Theater[bewerken]

De workshop ‘Witte Tejater’ is de start van het Witte Theater. Deze workshop begon in jaren zestig van de vorige eeuw. De term ‘Wit’ of ‘Witte’ stond voor vernieuwend, anders en uitdagend. Het Witte Tejater begon in de Stadsschouwburg Velsen met "brandschermvoorstellingen", hierbij bevonden zowel het publiek als de acteurs zich op het podium. De Witte Theater vulde de lege schouwburgavonden, op deze avonden liet hij het brandscherm zakken, waardoor Nederland het eerste vlakke vloertheater in IJmuiden gehad zou hebben. Door het brandscherm te laten zakken ontbond een intieme sfeer. Nadien verhuisde de workshop naar jongerencentrum PEN. En in 1977 werd een stichting opgericht en werd een samenwerking aangegaan met het Filmhuis en Jazzhuis Velsen. In de jaren tachtig werd de 'j' vervangen door een 'h' en werd met geld dat door de gemeente Velsen beschikbaar werd gesteld het Witte Theater verbouwd.

In 2013 stopte de gemeente Velsen met het subsidiëren van deze culturele instelling. En in 2018 viel het doek voor het Witte Theater.^[1]

Hotel[bewerken]

In februari 2020 werd bekend dat er een hotel in het pand van het witte Theater zal komen.^[2] Dit hotel zal worden ontwikkeld door ondernemer Joe Xie, nadien eerdere ontwikkelaar Stolk en Morssinkoff hun hotelplannen moesten laten varen. Naast een hotel zou in het hotel ook een restaurant, café en werkruimtes moeten komen.^[2]