Beleidsbemiddeling

Beleidsbemiddeling is een vorm van begeleide conflictbemiddeling of mediation die wordt ingezet bij complexe problemen (zgn. ‘wicked problems’) en deelt het gemeenschappelijke doel met andere vormen van bemiddeling om verschillende partijen met elkaar in gesprek te brengen teneinde onderling tot een oplossing te komen.

Beleidsbemiddeling deelt met andere vormen van mediation en conflictbemiddeling het doel om een oplossing tot stand te laten komen waarin beide partijen zich kunnen vinden en die aan hun belangen op aanvaardbare wijze tegemoet komt. De bemiddelaar laat partijen aldus de gang maken van standpunten naar belangen en ondersteunt hen in de verbetering van hun communicatie. Een beleidsbemiddelaar kan echter, in tegenstelling tot veel andere mediators rollen, ook actieve inbreng leveren aan het proces, hoewel de hoofdtaak is om het proces te begeleiden.

Onderscheid met andere vormen[bewerken]

Beleidsbemiddeling wordt exclusief ingezet in het publieke domein bij zaken waarbij minimaal een overheidsorganisatie betrokken is. Beleidsbemiddeling valt als discipline onder de verzamelterm Alternative Dispute Resolution (ADR) en behelst in die hoedanigheid de toepassing van verschillende instrumenten om de interactie tussen partijen aan een conflict vorm te geven en te begeleiden.

Instrumenten die binnen beleidsbemiddeling gebruikt worden zijn onder meer conflictanalyse en Joint Fact Finding (JFF). Beleidsbemiddeling maakt gebruik van ‘klassieke’ mediation vaardigheden en komt in de remediale toepassing grotendeels overeenkomt met andere vormen van mediation, maar verschilt er hierin van dat deze zijn toegespitst op deelname van overheden (agentschappen, bureau’s, etc.) en veel verschillende belangenpartijen. De discipline wordt ook preventief ingezet voor het vormgeven van participatieve besluitvorming en interactieve beleidsvorming. In deze hoedanigheid leent beleidsbemiddeling zich voor het organiseren en begeleiden van Co-creaties.

Een discipline die grenst aan beleidsbemiddeling is het ‘win-win onderhandelen’ ofwel het ‘mutual gains onderhandelen’ (ook wel de ‘mutual gains approach’ genoemd; MGA). Het onderscheid tussen beide disciplines is dat MGA zich toespitst op onderhandelingsmethodieken en hierbij vanuit de positie van deelnemers aan een onderhandeling redeneert. Beleidsbemiddeling richt zich met name op de positie van de procesbegeleider in de theorievorming en methodiek en beoogt ook handreikingen te doen voor de overige stappen van een mediation procedure, buitenom de onderhandelingen. Tocht staat MGA onmiskenbaar aan de wieg van beleidsbemiddeling als discipline.

Ontwikkeling[bewerken]

Binnen beleidsbemiddeling maakt men gebruik van technieken uit verschillende aangrenzende disciplines, uiteenlopend van alternatieve geschillenbeslechting zoals die in aanvulling op rechtspraak of arbitrage is ontwikkeld alternative dispute resolution, tot technieken die behoren tot het begeleiden van onderhandelingen tussen partijen aan een gewapend conflict stammende uit de 'non-violent conflict management'.

Wereldwijd zijn er verschillende denkers bekend die het gedachtegoed van beleidsbemiddeling of ‘policy mediation’ hebben ontwikkeld. Het meest bekend is toch wel Lawrence Susskind, grondlegger van ‘public dispute mediation’ in de Verenigde Staten. professor aan Harvard en MIT en grondlegger van het Programma over Onderhandelen (Program on Negotiation (pON), waarbinnen met de technieken van onderhandeling en bemiddeling geoefend wordt. Howard Bellman en Susan L. Podziba hebben ook belangrijke bijdragen geleverd in de theoretische ontwikkeling van beleidsbemiddeling en de praktische toepassing ervan. Deze auteurs en academici ontwikkelden onder verschillende namen en vanuit verschillende perspectieven hun gedachtegoed over beleidsbemiddeling respectievelijk onder de noemer ‘public dispute mediation’ en ‘policy mediation’.

Nederland[bewerken]

Enkele belangrijke Nederlandse auteurs op het gebied van beleidsbemiddeling zijn Frans Evers (hij schreef o.a. samen met Lawrence Susskind het boek Het kan wel!, Alex Brenninkmeijer en Aik Kramer (auteur van o.m. het boek Beleidsbemiddeling - een praktische benadering voor maatschappelijke problemen.

Onderscheidende kenmerken[bewerken]

Beleidsbemiddeling deelt met andere vormen van mediation en conflictbemiddeling het doel om een oplossing tot stand te laten komen waarin beide partijen zich kunnen vinden en die aan hun belangen op aanvaardbare wijze tegemoet komt. De bemiddelaar laat partijen aldus de gang maken van standpunten naar belangen en ondersteunt hen in de verbetering van hun communicatie. Een beleidsbemiddelaar kan echter, in tegenstelling tot veel andere mediators rollen, ook actieve inbreng leveren aan het proces, hoewel de hoofdtaak is om het proces te begeleiden.