Gérard Klijn

Gérard (G.P.W.) Klijn (Aalten, 7 juli 1940 - Königswinter, 14 maart 2014) was een Nederlands fotograaf.^[1]

Leven en werk[bewerken]

Klijn werd in 1940 in Aalten geboren en groeide op in een protestants milieu. Zijn vader Gerard was dominee en beschouwde de pers als een geschikt podium om zijn boodschap van christelijke broederschap over te brengen. Dominee Gerard Klijn was een bevlogen man met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Dit blijkt onder meer uit zijn verzetswerk voor onderduikers gedurende de Tweede Wereldoorlog.^[2]

In 1947 verhuisde het gezin Klijn naar Driebergen. Een jaar eerder was Gérards vader daar begonnen als hoofdredacteur van het evangelisatieblad De Open Deur, een functie die hij tot 1970 zou bekleden. In 1951 raakte hij betrokken bij de gelijknamige radiorubriek, verzorgd door de landelijke interkerkelijke omroep IKOR. Voor opvolger IKON (Interkerkelijke Omroep Nederland) maakte hij later mini-hoorspelen.

Ongetwijfeld hebben het werk en de opvattingen van Klijn senior zijn zoon Gérard beïnvloed.^[bron?] Mogelijk vormden zijn vaders werkzaamheden op het terrein van pers en journalistiek de directe aanleiding voor Klijn om een loopbaan als fotojournalist te ambiëren.^[bron?]

In Amsterdam ging hij aan de slag als doka-assistent bij een reclamefotograaf. Daarna trok hij naar de Folkwang Schule in het Duitse Essen waar hij van 1964 tot 1966 in de leer ging bij de invloedrijke fotograaf Otto Steinert (1915-1978). Steinert was een van de pleitbezorgers van de ‘subjectieve fotografie’: een manier van fotograferen waarbij de persoonlijke kijk van de fotograaf leidend is. Steinerts opleiding trok fotografen aan uit diverse Europese landen die door hem werden gestimuleerd te experimenteren met avantgardistische fotografie. Onder hen dus ook Klijn, die zelf van 1974 tot 1977 docent ‘techniek fotoreportages’ aan de Hochschule der Künste in Berlijn was. Klijn zou na zijn komst naar Essen de rest van zijn leven in Duitsland blijven wonen.

Hij publiceerde hij zijn eerste foto’s in het tijdschrift van zijn vader, De Open Deur. Al spoedig wist hij zijn werk ook aan andere (aanvankelijk voornamelijk Duitse) bladen en kranten te verkopen. Hij trok vanaf 1966 decennialang als fotojournalist de wereld over om mensen in ontwikkelingsgebieden en conflicthaarden op foto vast te leggen. Zijn foto’s verschenen in kranten en tijdschriften in Nederland en Duitsland. Hij ontving belangrijke prijzen.^[bron?] De foto’s konden voor fondswerving worden ingezet. Klijn kwam onder meer terug met een foto van een jongetje met grote ogen in een uitgemergeld gezichtje. Dit aangrijpende beeld kreeg een eervolle vermelding van de World Press Photo-jury (1967).^[3]

Hij hield notitieboekjes bij van de werkreizen die hij maakte; in zijn archief dat beheerd wordt door het Katholiek Documentatiecentrum in Nijmegen bevinden zich er vijftig. Ze hebben betrekking op reizen naar ongeveer veertig verschillende landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika in de periode van 1966 tot 1999. Hij noteerde contactpersonen, telefoonnummers, hotels en vluchten en deed beknopt verslag van hetgeen hij meemaakte en fotografeerde. De boekjes bieden de mogelijkheid achter de foto’s te kijken en meer te begrijpen van de realiteit waarmee een fotojournalist als Klijn te maken kreeg. Ook van zijn Biafra-reis in 1968 hield Klijn zo’n boekje bij. In deze zuidelijke regio van Nigeria was het onafhankelijkheidsstreven van de christelijke Igbo-bevolking, en de onderdrukking daarvan door de federale regering, geëscaleerd in een bloedige burgeroorlog. Klijn landde op 31 juli in Nigeria om dit conflict en de hiermee gepaard gaande hongersnoodramp vast te leggen.

De foto's van Klijn laten een wereld van conflicten, menselijke ellende en uitzichtloosheid zien, maar ook een wereld van veerkracht en barmhartigheid. Klijn fotografeerde namelijk niet alleen in oorlogsgebieden en conflictsituaties, maar ook in gebieden waar ontwikkelingswerkers, missionarissen en andere betrokkenen een menswaardig bestaan voor en met de lokale bewoners probeerden op te bouwen. Het vakmanschap van Klijn blijkt uit de waardering die hij voor zijn werk kreeg in de vorm van een World Press Photo-prijs en de Zilveren Camera in 1968.^[4] In 2016 wordt werk van hem tentoon gesteld op de prestigieuze Biënnale di Venezia.

Het foto-archief van Klijn is ondergebracht bij het Katholiek Documentatie Centrum (KDC).^[5]^[4] Het bevat circa 140.000 negatieven en foto-afdrukken en 24.000 originele kleurendia's.

Bronnen, noten en/of referenties