Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen

De LVKK[bewerken]

De Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen, kortweg (LVKK), is opgericht in 1975. De LVKK ondersteunt ruim 4000 dorps- en dorpshuisorganisaties in Nederland en vele lokale burgerinitiatieven. Haar leden zijn tien provinciale verenigingen in Nederland.

Oprichting[bewerken]

Opgericht door een pastoor en een burgemeester, ontstond medio jaren zeventig de LVKK. Doel was condities te scheppen waardoor dorpen behouden zouden blijven. Initiatiefnemers kwamen uit Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Zij zagen jongeren en ouderen vertrekken uit de dorpen. Een leeg dorp, betekent ook einde van de middenstand, scholen enz.

Achtergrond[bewerken]

Terwijl in de jaren dertig van de vorige eeuw veel aandacht uitging naar de ontwikkeling van het platteland, lag in de wederopbouw na de oorlog de focus op de steden. Er waren huizen nodig, de infrastructuur moest hersteld en industrie en bedrijven ontwikkeld. In de jaren 70 nam het welzijns- en maatschappelijk werk een vlucht. Maar ook toen was de focus vooral gericht op de stad.

Beginjaren[bewerken]

De LVKK bood onderdak aan niet georganiseerde actiegroepen, burgers, dorpsorganisaties, dorpscomités, instellingen en gemeenten met zorg over de dorpen. Omdat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zich verzette tegen het idee dat ook gemeenten lid konden worden van de LVKK, bleef de vereniging gericht op het particulier initiatief. De LVKK telde in de jaren 70 ongeveer 1200 leden en ondersteunde in diverse provincies het opzetten van lokale bewonersorganisaties en provinciale verenigingen. In 1975 was in Drenthe de BOKD ontstaan, rap gevolgd door de VKK Achterhoek in Gelderland. Daar waar geen provinciale verenigingen of lokale organisaties waren, was de eerste tien, vijftien jaar de LVKK actief.

Ontwikkeling[bewerken]

Vanaf de jaren tachtig ontving de LVKK subsidie, destijds van het ministerie van VWS. Op provinciaal niveau lukte het de provinciale verenigingen gaandeweg ook om subsidies van de provincies te verkrijgen. In de jaren 70 werd de rijkssubsidieregeling sociaal cultureel werk gedecentraliseerd, een ontwikkeling die vervolgens in 2000 weer teruggedraaid werd. In 2010 zijn LVKK en Dorpshuizen.nl één organisatie geworden. Daarmee kwam een bundeling tot stand van 2000 dorpsorganisaties en 2000 dorpshuizen. De LVKK is een vrijwilligersorganisatie die van onderop werkt, met een kleine werkorganisatie. Themagroepen worden gevormd uit vertegenwoordigers van provinciale verenigingen, lokale organisaties en samenwerkingspartners. Zo vormt de LVKK de dorpenbeweging Nederland.

Provinciale Verenigingen[bewerken]

Groninger Dorpen[bewerken]

In 1978 wordt de VKDG (Vereniging Kleine Dorpen Groningen) opgericht met bij de start veertig leden. Daarnaast is er vanaf 1984 de Vereniging Groninger Dorpshuizen. In 2006 fuseren de twee organisaties tot Groninger Dorpen. Gezamenlijk zijn er nu ong. 270 leden. Behoud van school, woningbouw en verkeersveiligheid zijn belangrijke thema’s. De kennis en knowhow over dorpen, dorpshuizen en relevante ontwikkelingen en netwerken zet Groninger Dorpen breed in. Dat blijkt onder meer uit de ondersteuning van inwoners, dorpen en bedrijven die worstelen met de aardbevingsschade door gaswinning.

Doarpswurk[bewerken]

In 1978 zijn de Feriening Lytse Doarpen (FLD) en de Stichting Samenwerking van Dorpshuizen in Friesland (SDF) opgericht. De FLD profileert zich als organisatie voor het Friese platteland. De SDF spant zich in voor dorpshuizen en is een van de eerste provinciale koepelorganisaties op dit gebied. De organisaties gaan vanaf 2006 verder samen onder de naam Doarpswurk, met 275 aangesloten dorpsbelangen en 230 aangesloten dorpshuizen. Doarpswurk ondersteunt en stimuleert initiatieven van onderop die de leefbaarheid binnen de Friese gemeenschap vergroten. Daar hoort anno 2020 ook duurzaamheid bij. Het Netwerk Duurzame Dorpen (NDD) komt voort uit Doarpswurk; een platform vol inspiratie en nuttige kennis op het gebied van verduurzaming.

BOKD[bewerken]

In februari 1975 werd de vereniging BOKD officieel opgericht: het Drentse netwerk van en voor actieve, zorgzame en duurzame dorpen en dorpshuizen. De vereniging groeit van 205 leden op persoonlijke titel naar 130 dorpsbelangen en 100 dorpshuizen in 2020. Op de agenda staan onderwerpen als woningbouw (woningen in boerderijen); het behoud van kleine scholen en de oprichting van peuterspeelzalen; het landschap en gemeentelijke herindeling. En meer recent: duurzaamheid en zorgzame dorpen.

OVKK[bewerken]

De Overijsselse Vereniging van Krachtige Kernen is opgericht in 1976. Er kan in die tijd weinig gebouwd worden in de dorpen en bedrijven kunnen moeilijk uitbreiden. Voor lokale bedrijven is. De leegloop maakt dat ook andere voorzieningen het loodje leggen. Aanvankelijk heeft de OVKK een wat activistisch karakter, maar midden jaren negentig wordt de koers verlegd naar samenwerking en partnership. De vereniging staat voor samen werken aan een (be)leefbaar platteland.

DKKGelderland[bewerken]

In 1978 wordt de Federatie Dorpshuizen Gelderland (FDG) opgericht, deze lobbyt bij gemeenten en provincie. Kort daarna wordt de Vereniging Kleine Kernen Gelderland (VKK) geboren, als belangenbehartiger van Gelderse dorpsraden en dorpsorganisaties. De organisaties gaan samen in 2016. De doelstellingen zijn uitgebreid met het streven verbindingen te leggen met nieuwe bewonersinitiatieven en andere organisaties.

Dorpswerk Noord-Holland[bewerken]

Tien leden treden in 2003 toe tot de Stichting Platform Dorpshuizen Noord-Holland (PDNH). Na een fusie in 2017 met de in 2007 opgerichte Vereniging van Kleine Kernen in Noord-Holland (VvKKNH) ontstaat Dorpswerk Noord-Holland. Het ledental is dan vertienvoudigd. Ook niet-leden kloppen aan bij de vereniging voor advies of ondersteuning. Belangrijk speerpunt tussen 2008 en 2018 is het stimuleren van gemeentelijk beleid voor dorpshuizen. Daarnaast haakt de vereniging vaak aan bij (landelijke) trajecten waaruit eigen projecten ontwikkeld worden.

ZHVKK[bewerken]

De Zuid-Hollandse Vereniging van Kleine Kernen komt in 2005 voort uit het werk van dorpsorganisaties, politiek actieve inwoners en private instellingen. In 2016 organiseert de vereniging een conferentie over de omgang van provincie en gemeentebesturen met burgerinitiatieven in het gebouw van de Vereniging Nederlandse Gemeenten in Den Haag. In 2019 staat tijdens een miniconferentie het thema ‘kernendemocratie’ centraal. Jaarlijks organiseert de vereniging de ‘Dorpskrachtprijs’, voor bijzondere initiatieven uit Zuid-Hollandse kleine kernen.

ZVKK[bewerken]

De in 2010 opgerichte Zeeuwse Vereniging van Kleine Kernen vaart vanaf 2017 een nieuwe koers: behalve onderzoek en overdracht van informatie en kennis wil de vereniging dorps-, wijk- en stadraden verbinden. De ZVKK zoekt nog hoe dat het best kan, zeker met nieuwe opgaven die zich aandienen. Met in het achterhoofd het vertrouwen dat spreekt uit de wapenspreuk van Zeeland: Luctor et Emergo.

VKKNB[bewerken]

Met een brief aan de provincie in april 2000 stelt Het Brabants Overleg van Dorpsraden zich voor: opkomen voor een leefbaar platteland. Uit dit overleg wordt de Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant geboren. In 2017 wordt het Europees PlattelandsParlement georganiseerd in 2017 in Venhorst. Ruim driehonderd vertegenwoordigers van Europese plattelandsgemeenten en bestuurders zijn erbij. De ontmoeting wordt afgesloten met de Verklaring van Venhorst.

VKKL[bewerken]

Van een klein aantal dorpsraden groeit de in 2003 opgerichte Vereniging Kleine Kernen Limburg – in 2019 samengegaan met Spirato (dorpshuizen) – naar 350 leden. Ook gemeenten die te maken hebben met plattelandsontwikkeling en kleine kernen-vraagstukken sluiten zich aan. De VKKL fungeert als vraagbaak voor startende dorpsraden en gemeenten.