Onderzoek van het Internationaal Strafhof betreft misdaden gepleegd in de Democratische Republiek Congo
Het lopende onderzoek van het Internationaal Strafhof (ICC) betreft misdaden gepleegd in de Democratische Republiek Congo (DRC) tijdens en na de Tweede Congolese Burgeroorlog, inclusief de conflicten in de regio's Ituri en Kivu. De oorlog begon in 1998 en ondanks een vredesakkoord tussen de strijdende partijen in 2003, duurde het conflict in de oostelijke delen van het land nog enkele jaren voort. In april 2004 verwees de regering van de DRC officieel de situatie in Congo naar het Internationaal Strafhof, en in juni 2004 opende aanklager Luis Moreno Ocampo officieel een onderzoek.
Historische achtergrond[bewerken]
.svg)
De Democratische Republiek Congo (DRC) was een kolonie van België tussen 1908 en 1960. Kort na de onafhankelijkheid van België greep Mobutu Sese Seko de macht via een militaire staatsgreep en vestigde zichzelf als president. Onder zijn autoritaire bewind stond het land bekend als Zaïre.
In 1996 verspreidde het conflict zich naar Zaïre als gevolg van de Rwandese genocide. Hutu-milities, waaronder de Interahamwe, gebruikten vluchtelingenkampen in de Kivu-regio als uitvalsbasis om aanvallen op Rwanda uit te voeren. Rwandese en Oegandese troepen vielen Zaïre binnen om tegen deze milities te vechten, en ze slaagden erin Mobutu omver te werpen, wat leidde tot de Eerste Congolese Burgeroorlog.
De Rwandese en Oegandese strijdkrachten bundelden hun krachten met Congolese politici en militieleiders die tegen Mobutu waren. Samen vormden ze de Alliantie van Democratische Krachten voor de Bevrijding van Congo (AFDL), geleid door Laurent-Désiré Kabila. In 1997 vluchtte Mobutu uit Zaïre, waarna Kabila zichzelf tot president benoemde en het land de Democratische Republiek Congo noemde.
Na zijn overwinning ontstonden spanningen tussen Kabila en verschillende facties binnen de AFDL die tegen zijn bewind in opstand kwamen. Rwandese troepen trokken zich terug naar Goma, nabij de Rwandese grens, en vormden de Congolese Rally voor Democratie (RDC). In reactie hierop creëerden Oegandese troepen de Beweging voor de Congolese Bevrijdingsbeweging (MLC) onder leiding van Jean-Pierre Bemba. Deze twee groepen begonnen de Tweede Congolese Burgeroorlog door het leger van Kabila's regering aan te vallen.
In 2001 werd Kabila vermoord door zijn lijfwacht, en hij werd als president opgevolgd door zijn zoon Joseph. Joseph Kabila begon onderhandelingen voor vredesbesprekingen om de oorlog te beëindigen. Ondanks de overeenkomst dat rebellen zich zouden aansluiten bij het Congolese leger, blijft het geweld tot op de dag van vandaag voortduren, vooral in de regio's Kivu en Ituri.
Verwijzing[bewerken]
In juli 2003 kondigde ICC-aanklager Luis Moreno Ocampo aan dat hij meldingen had ontvangen van individuen en niet-gouvernementele organisaties over de situatie in Congo. Hij verklaarde dat zijn kantoor de ontwikkelingen daar nauwlettend in de gaten zou houden. In september van datzelfde jaar informeerde Moreno Ocampo de Vergadering van Staten die Partij zijn (het bestuursorgaan van het ICC) dat hij overwoog toestemming te vragen om een officieel onderzoek te starten. Hij geloofde echter dat een verwijzing van de Congolese regering het onderzoek zou versnellen.
In april 2004 verwees Joseph Kabila de situatie in de Democratische Republiek Congo officieel naar de aanklager van het ICC, en in juni opende Moreno Ocampo formeel het onderzoek. Dit onderzoek in de DRC markeerde het allereerste formele onderzoek dat werd uitgevoerd door het Internationaal Strafhof.
Klachten[bewerken]
Het Internationaal Strafhof (ICC) heeft de bevoegdheid om individuen te vervolgen die worden beschuldigd van het begaan van misdaden die zijn gedefinieerd in het Statuut van Rome, het oprichtingsverdrag van het Hof. Deze misdaden omvatten oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. In de context van de Democratische Republiek Congo kloeg de aanklager zes personen aan voor misdaden die onder de jurisdictie van het Hof vallen. Deze personen zijn:
- Thomas Lubanga Dyilo
- Germain Katanga
- Mathieu Ngudjolo Chui
- Bosco Ntaganda
- Callixte Mbarushimana
- Sylvestre Mudacumura.
Lubanga werd gevangengezet, Katanga werd veroordeeld, en Chui werd vrijgesproken. De Kamer van Vooronderzoek weigerde de aanklachten tegen Mbarushimana, die momenteel voortvluchtig is, te bevestigen. Op 18 maart 2013 meldde Ntaganda zich bij de Amerikaanse ambassade in Kigali en verzocht om uitlevering aan het ICC. Sylvestre Mudacumura wordt nog steeds gezocht en is op vrije voeten.
Thomas Lubanga Dyilo[bewerken]
Thomas Lubanga Dyilo wordt beschouwd als de vermeende oprichter en leider van de Unie van Congolese Patriotten (UPC) en de bijbehorende militaire vleugel, de Patriottische Strijdkrachten voor de Bevrijding van Congo (FPLC). Op 10 februari 2006 werd hij beschuldigd van drie aanklachten met betrekking tot het gebruik van kinderen in militaire operaties in de periode van juli 2002 tot december 2003 in de regio Ituri van de Democratische Republiek Congo (DRC).
De eerste en tweede aanklachten zouden hebben plaatsgevonden in trainingskampen verspreid over Bule, Centrale, Mandro, Rwampara, Bogoro, Sota en Irumu. Wat betreft de derde aanklacht, wordt gesteld dat deze gebeurtenissen plaatsvonden tijdens vijandelijkheden in verschillende locaties, waaronder Libi en Mbau in oktober 2002, Largu begin 2003, Lipri en Bogoro in februari en maart 2003, Bunia in mei 2003, en Djugu en Mongbwalu in juni 2003.
De specifieke aanklachten worden als volgt samengevat:
- Het in dienst nemen van kinderen is een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome;
- Dienstplicht van kinderen, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome;
- Het gebruiken van kinderen om deel te nemen aan vijandelijkheden is een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome.
Thomas Lubanga Dyilo werd in 2012 tot 14 jaar gevangenisstraf, op 15 maart 2020 werd hij vrijgelaten.
Germain Katanga en Mathieu Ngudjolo Chui[bewerken]
Germain Katanga, ook wel bekend als "Simba" (Swahili voor "leeuw"), wordt verondersteld de commandant te zijn geweest van het Front voor Patriottisch Verzet in Ituri (FRPI), terwijl Mathieu Ngudjolo Chui naar verluidt de leider was van het Nationalistisch en Integrationistisch Front (FNI). Katanga en Chui werden geconfronteerd met negen aanklachten met betrekking tot misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden die verondersteld werden te hebben plaatsgevonden tussen januari en maart 2003 in de regio Ituri van de Democratische Republiek Congo (DRC), gericht tegen leden van de Hema volk.
Meer in het bijzonder werden Katanga en Chui beschuldigd van het coördineren van een aanval op de burgerbevolking van het dorp Bogoro op 24 februari 2003. De beschuldigingen omvatten de "moord op ongeveer 200 burgers," het "opsluiten van burgers in een ruimte vol lichamen," en "het onderwerpen van meerdere vrouwen en meisjes aan seksuele slavernij." De aanklachten werden geformuleerd als volgt
- Moord, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(a) van het Statuut van Rome;
- Opzettelijke moorden, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(a)(i) van het Statuut van Rome;
- Inhumane daden, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(k) van het Statuut van Rome;
- Inhumane of wrede behandeling, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(a)(ii) of (c)(i) van het Statuut van Rome;
- Het gebruiken van kinderen om deel te nemen aan vijandelijkheden, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome;
- Seksuele slavernij, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(g) van het Statuut van Rome;
- Seksuele slavernij, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xxii) of (e)(vi) van het Statuut van Rome;
- Aanval op een burgerbevolking, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(b)(i) of (e)(i) van het Statuut van Rome;
- Plundering, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xvi) of (e)(v) van het Statuut van Rome.
Op 7 maart 2014 werd Katanga veroordeeld wegens medeplichtigheid aan één aanklacht wegens misdaad tegen de menselijkheid en vier aanklachten wegens oorlogsmisdaden. Hij werd op 23 mei 2014 veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf
Mathieu Ngudjolo Chui werd op 18 december 2012 vrijgesproken van de beschuldigingen van misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden, en kreeg bevel tot onmiddellijke vrijlating. Dit vonnis werd op 27 februari 2015 door de Kamer van Beroep bekrachtigd.
Bosco Ntaganda[bewerken]
Bosco Ntaganda wordt verondersteld de voormalige adjunct-chef van de generale staf te zijn geweest bij de Patriottische Strijdkrachten voor de Bevrijding van Congo (FPLC), de militaire tak van de Unie van Congolese Patriotten (UPC). Op 22 augustus 2006 werd hij beschuldigd van drie aanklachten met betrekking tot oorlogsmisdaden:
- Het in dienst nemen van kinderen is een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome;
- Dienstplicht van kinderen, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome;
- Het gebruiken van kinderen om deel te nemen aan vijandelijkheden is een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(b)(xxvi) van het Statuut van Rome.
Op 14 juli 2012 werd hij ook beschuldigd van drie misdaden tegen de menselijkheid en vier aanklachten wegens oorlogsmisdaden:
- Moord, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(a) van het Statuut van Rome;
- Verkrachting en seksuele slavernij, misdaden tegen de menselijkheid die in strijd zijn met artikel 7(1)(g) van het Statuut van Rome;
- Vervolging, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(h) van het Statuut van Rome;
- Moord, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(c)(i) van het Statuut van Rome;
- Aanval op de burgerbevolking, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(e)(i) van het Statuut van Rome;
- Verkrachting en seksuele slavernij, oorlogsmisdaden die in strijd zijn met artikel 8(2)(e)(vi) van het Statuut van Rome;
- Plundering, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(e)(v) van het Statuut van Rome.
Op 8 juli 2019 heeft ICC-proceskamer VI Bosco Ntaganda schuldig bevonden aan 18 aanklachten wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, gepleegd in Ituri, Congo, in 2002-2003. Hij werd op 7 november 2019 veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf.
Op 8 maart 2021 oordeelde het ICC dat de slachtoffers van Ntaganda gecompenseerd moesten worden met 30 miljoen dollar, het hoogste bedrag ooit beloond. Omdat Ntaganda niet over het geld beschikt om te betalen, zal het Hof eigen middelen gebruiken om de slachtoffers te compenseren.
Callixte Mbarushimana[bewerken]
Callixte Mbarushimana was naar verluidt uitvoerend secretaris van de Democratische Strijdkrachten voor de Bevrijding van Rwanda (FDLR). Hij werd beschuldigd van 11 strafzaken:
- Aanval op een burgerbevolking, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(b)(i) of (e)(i) van het Statuut van Rome;
- Vernietiging van eigendommen, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(a)(iv) of (e)(xii) van het Statuut van Rome;
- Moord, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(a)(i) of (c)(i) van het Statuut van Rome;
- Moord, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(a) van het Statuut van Rome;
- Marteling, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(a)(ii) of (c)(i) van het Statuut van Rome;
- Marteling, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(f) van het Statuut van Rome;
- Verkrachting, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(b)(xxii) of (e)(vi) van het Statuut van Rome;
- Verkrachting, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(g) van het Statuut van Rome;
- Inhumane daden, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(k) van het Statuut van Rome;
- Onmenselijke behandeling, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(a)(ii) van het Statuut van Rome;
- Vervolging, een misdaad tegen de menselijkheid die in strijd is met artikel 7(1)(h) van het Statuut van Rome.
Op 16 december 2011 weigerde Kamer van vooronderzoek I de aanklachten tegen hem te bevestigen. Op 23 december 2011 werd hij vrijgelaten. Op 30 mei 2012 werd de beslissing in beroep bevestigd.
Sylvestre Mudacumura[bewerken]
Sylvestre Mudacumura werd op 12 juli 2012 beschuldigd van negen aanklachten wegens oorlogsmisdaden:
- Moord, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(c)(i) van het Statuut van Rome;
- Verminking, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(c)(i) van het Statuut van Rome;
- Wrede behandeling, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(c)(i) van het Statuut van Rome;
- Marteling, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(c)(i) van het Statuut van Rome;
- Verontwaardiging over de persoonlijke waardigheid, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(c)(ii) van het Statuut van Rome;
- Aanval op de burgerbevolking, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(e)(i) van het Statuut van Rome;
- Plundering, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(e)(v) van het Statuut van Rome;
- Verkrachting, een oorlogsmisdaad in strijd met artikel 8(2)(e)(vi) van het Statuut van Rome;
- Vernietiging van eigendommen, een oorlogsmisdaad die in strijd is met artikel 8(2)(e)(xii) van het Statuut van Rome.
Mudacumura is niet in hechtenis bij het ICC en de zaak tegen hem loopt nog in vooronderzoek.
Gerechtelijke procedures[bewerken]
De vervolging van de vijf verdachten resulteerde in vier afzonderlijke rechtszaken. Germain Katanga en Mathieu Ngudjolo Chui werden gezamenlijk berecht, terwijl de overige drie verdachten individuele processen ondergingen. Het proces tegen Bosco Ntaganda begon in september 2015. Op dat moment was Sylvestre Mudacumura nog steeds voortvluchtig en niet gearresteerd.
Aanklager v. Thomas Lubanga Dyilo[bewerken]
Op 12 januari 2006 vroeg de aanklager een arrestatiebevel aan voor Lubanga Dyilo, dat op 10 februari 2006 onder geheimhouding werd uitgevaardigd. Op dat moment zat Lubanga Dyilo al in de gevangenis in Kinshasa, vanwege zijn vermeende betrokkenheid bij de moord op negen Bengaalse VN-vredessoldaten in de Democratische Republiek Congo. Op 17 maart 2006 werd Lubanga Dyilo door de Congolese autoriteiten aan het ICC overgedragen. Hij werd overgebracht naar het ICC-detentiecentrum in Den Haag en verscheen voor het eerst voor het Hof op 20 maart 2006.
De hoorzitting ter bevestiging van de aanklacht tegen hem vond plaats van 9 tot 28 november 2006, en op 29 januari 2007 bevestigde Kamer van Vooronderzoek I de aanklacht. Voordat het proces tegen Lubanga Dyilo kon beginnen, werd de procedure echter tijdelijk stopgezet door de Kamer van Vooronderzoek, die opdroeg tot zijn vrijlating. Dit gebeurde omdat de aanklager verzuimd had bewijsmateriaal aan de verdediging openbaar te maken. Later werd dit besluit teruggedraaid en werd het proces voortgezet.
Opmerkelijk is dat de senior procesadvocaat, aanklager Ekkehard Withopf, slechts een maand voor aanvang van het proces uit de zaak werd verwijderd. Het proces tegen Lubanga Dyilo begon op 26 januari 2009, maar op 8 juli 2010 werd de procedure opnieuw opgeschort door de Kamer van Berechting vanwege het gedrag van de aanklager, met een bevel tot vrijlating van Lubanga Dyilo. Na een succesvol beroep van de aanklager werd dit bevel teruggedraaid, en het proces werd hervat.
De slotpleidooien werden op 26 augustus 2011 afgesloten, en in 2012 werd Lubanga schuldig bevonden en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 14 jaar.
Aanklager v. Germain Katanga en Mathieu Ngudjolo Chui[bewerken]
Op 25 juni 2007 verzocht de aanklager om arrestatiebevelen tegen Katanga en Chui, die op 2 en 6 juli werden uitgevaardigd door de Kamer van Vooronderzoek, beide onder verzegeling. Katanga werd in de Democratische Republiek Congo (DRC) gearresteerd en op 17 oktober 2007 aan het Internationaal Strafhof overgedragen. Chui werd op 6 februari 2008 gearresteerd en de volgende dag aan het Hof overgedragen.
Katanga had zijn eerste hoorzitting bij het Hof op 22 oktober 2007, terwijl Chui voor het eerst verscheen op 11 februari 2008. De hoorzitting ter bevestiging van de aanklacht vond plaats tussen 27 juni en 18 juli 2008, en op 26 september 2008 werd de aanklacht bevestigd door de Kamer van Vooronderzoek. Het proces tegen Katanga en Chui begon op 24 november 2009 en eindigde op 23 mei 2012. Chui werd vrijgesproken, terwijl Katanga werd veroordeeld voor moord en plundering in verband met het bloedbad van Bogoro.
Aanklager v. Bosco Ntaganda[bewerken]
Op 12 januari 2006 vroeg de aanklager om een arrestatiebevel voor Ntaganda. Het bevel werd op 22 augustus 2006 onder geheimhouding uitgevaardigd en vervolgens op 28 april 2008 openbaar gemaakt. Op dat moment was Ntaganda nog steeds voortvluchtig. Ondanks zijn aanklacht was Ntaganda gepromoveerd tot generaal in de Congolese strijdkrachten en woonde hij openlijk in de Kivu-regio van Oost-Congo, ondanks het bestaan van een internationaal arrestatiebevel tegen hem. Dit bleef het geval totdat hij zich op 18 maart 2013 bij de Amerikaanse ambassade in Rwanda meldde.
Aanklager v. Callixte Mbarushimana[bewerken]
Op 20 augustus 2010 diende de aanklager een verzoek in voor een arrestatiebevel tegen Callixte Mbarushimana, dat op 28 september 2010 onder geheimhouding werd uitgevaardigd. Op 11 oktober 2010 werd Mbarushimana in Parijs door de Franse autoriteiten gearresteerd en vervolgens overgebracht naar het detentiecentrum van het Hof in Den Haag.
De hoorzitting ter bevestiging van de aanklacht tegen hem vond plaats tussen 16 en 21 september 2011. Op 16 december 2011, met een meerderheid van 2-1, weigerden de rechters van Kamer van Vooronderzoek I de aanklachten te bevestigen en bevalen ze de vrijlating van Mbarushimana uit hechtenis. De voorzittende rechter, Rechter Sanji Mmasenono Monageng, was het niet eens met deze beslissing.
Zie ook[bewerken]
Verder lezen[bewerken]
- Gaskins, Richard (2022). De Congo-processen voor het Internationaal Strafhof (2 red. ). Cambridge University Press.
Externe links[bewerken]
- Situatie in de Democratische Republiek Congo – Internationaal Strafhof
|
Zie de categorie African World War van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bron
|
Dit artikel "Onderzoek van het Internationaal Strafhof betreft misdaden gepleegd in de Democratische Republiek Congo" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Onderzoek van het Internationaal Strafhof betreft misdaden gepleegd in de Democratische Republiek Congo.
