Aerden (molenaarsfamilie)

Jacobus Aerden (Westmalle 13 april 1777 - Kalmthoutse Hoek 20 juli 1864) bouwde in 1811 een molen in Wouw. Daarmee werd hij de stamvader van verschillende generaties molenaars uit de familie Aerden die actief waren in de grensstreek van West-Brabant en de provincie Antwerpen.

Afkomst[bewerken]

Jacobus was afkomstig uit een Vlaamse familie die meerdere generaties in Brecht woonde. Zijn ouders waren Leonardus Jacobus Aerden en Jacomina Mathijs Vorselmans. De oudste kinderen uit dit gezin werden geboren in Kalmthout. Maar het gezin verhuisde naar Westmalle waar Jacobus werd geboren. De jonge Jacobus was als bakker werkzaam in Kalmthout. Hij trouwde daar op 3 november 1799 met Maria Elisabeth Capiteijns. Zij was geboren te Kalmthout op 17 maart 1781, overleden te Wouw 3 november 1852, dochter van Gerardus Capiteijns en Anna Elisabeth Hereijgers. Dat de echtelieden zo jong in het huwelijk traden had een speciale reden: gehuwde mannen waren vrijgesteld van inlijving bij de Franse troepen. Het huwelijk werd voltrokken door een pater Wilhelmiet uit Huijbergen. Uit het huwelijk van Jacobus en Maria Elisabeth werden zestien kinderen geboren, zes zoons en tien dochters. Vier zoons zetten het vak van molenaar voort. De jongste zoon werd priester en vertrok als missionaris naar de westkust van de Verenigde Staten van Amerika.

Kinderen[bewerken]

Uit het huwelijk van Jacobus en Maria Elisabeth werden de volgende kinderen geboren:

Anna Elisabeth, geboren te Kalmthout (gehucht Achterbroek) op 24 juli 1801, overleden te Steenbergen op 31 maart 1889. Zij was gehuwd met Jan Frans Huijs, geboren te Wouw 1799, overleden te Steenbergen op 14 december 1868, zoon van Thomas Huijs en Theresia Bosmans, hoedenmaker (1839). De familie Huijs verwierf de stenen wind- graan- en schorsmolen Het Kruis aan de Beerestraat te Steenbergen. Anna Elisabeth legateerde deze stellingmolen met bijbehorende gebouwen op 5 augustus 1885 aan haar zoon Frans Huijs. Haar dochter Maria Jacoba Huijs was gehuwd met Lodewijk Boets die eerst werkzaam was als molenaarsknecht. Hij werd in 1902, na het overleden van de ongehuwde Frans Huijs, eigenaar van de molen. De voormalige molen stond ook bekend als Het Witte Kruis.
Gerardus Josephus, geboren te Wuustwezel op 27 maart 1803, overleden te Wouw op 18 oktober 1870, meelverkoper en (graan)molenaar. Hij huwde te Wouw op 24 mei 1841 met Maria Elisabeth de Bie, geboren te Wouw en overleden te Wouw op 19 februari 1887, dochter van Gerardus de Bie en Paulina Wouts. Gerardus Josephus werd door koop in 1849 eigenaar van molen De Arend te Wouw. Gerardus Josephus was de overgrootvader van Leo Petrus Jacobus Silvinus (Leo) Aerden, priester en vicaris-generaal van het bisdom Breda.
Maria Jacoba, geboren 1805. Zij huwde met Joannes Josephus Comeyne, handwerker (1829), herbergier (1831) en landbouwer (1833).
Maria Carolina, geboren te Wuustwezel op 16 februari 1806, overleden te Kalmthoutse Hoek op 27 maart 1874, molenaarsdochter (1835), landbouwster (1839) en huisvrouw (1846). Zij huwde te Wouw op 23 februari 1835 met Petrus Johannes van Campen, geboren te Huijbergen op 4 april 1805. overleden te Kalmthoutse Hoek op 21 januari 1878, landbouwer (1835, 1846, 1878), zoon van Marinus van Campen en Petronella Smout.
Johannes Franciscus, geboren te Wuustwezel 1807, overleden te Kalmthoutse Hoek 1830, molenaar, ongehuwd.
Joanna Catharina, geboren te Kalmthoutse Hoek op 17 maart 1809, wonende te Wouw en overleden te Kalmthoutse Hoek op 14 augustus 1834, ongehuwd.
Anthonetta Regina, geboren te Kalmthoutse Hoek 1811, overleden te Wouw op 9 september 1886. Zij huwde te Wouw op 23 september 1841 met Cornelis de Bie, geboren te Wouw en overleden te Wouw op 24 december 1895, kuiper en winkelier (1841), rentenier (1895), zoon van Gerard de Bie en Paulina Wouts. Een van hun kinderen was Gerardus Franciscus de Bie, bekend als Amadeus de Bie, abt-generaal van de Cisterciënzers.
Maria Adriana, geboren 1813, overleden te Oudenbosch op 17 september 1859, herbergierster (1859). Zij huwde met Cornelius Hubertus Beljaars, molenaarsknecht (1839).
Anna Cornelia, geboren 1815 en overleden te Wouw op 6 november 1827, ongehuwd.
Antonia Isabella, geboren te Wouw op 25 mei 1817, overleden te Antwerpen op 5 december 1868. Zij huwde te Wouw op 30 september 1840 met Melchior Johannes Goosen, geboren te Wouw op 30 september 1817, overleden te Rotterdam op 12 juli 1858, kuiper (1840, 1858), zoon van Adriaan Goosen en Cornelia Seegers.
Petrus Ludovicus, geboren te Wouw op 3 februari 1819, aldaar op dezelfde dag overleden.
Joannes Ludovicus (Jan), geboren te Wouw 23 december 1819, overleden te Nispen 4 april 1896. Hij huwde te Roosendaal op 18 november 1857 met Maria Voeten, geboren te Nispen op 9 oktober 1834 en overleden te Nispen op 15 juli 1890, landbouwster, dochter van Pieter Voeten en Maria van Gunst. Johannes Ludovicus kocht in 1854 de in 1850 gebouwde windmolen in Nispen samen met een woonhuis van Johannes van de Weijgert. In de 21e eeuw staat deze molen bekend als de Molen van Aerden. Zijn twee zonen werden eveneens molenaar. De jongste zoon volgde zijn vader op de molen in Nispen op. De oudste zoon kocht in 1887 de uit 1841 daterende windmolen in Essen aan de huidige Stationsstraat. Ook deze molen staat bekend als Molen van Aerden.
Petrus Leonardus (Piet), geboren te Wouw 30 oktober 1821, overleden te Kalmthoutse Hoek 12 november 1876. Hij huwde met Maria Isabella (Looke) Hectors, geboren te Huijbergen op 20 juli 1824, overleden te Kalmthoutse Hoek op 20 juli 1900, landbouwster en molenaarster, dochter van Petrus Hectors en Joanna Cleiren.
Hendrikus Jacobus, geboren te Wouw 14 maart 1823, overleden te San Francisco op 2 maart 1896, ongehuwd. Hij trad in bij de orde der Dominicanen en vertrok als missionaris naar de Verenigde Staten van Amerika. Hij stichtte verschillende kerkgemeenschappen in de staat Californië. Daar is hij bekend als Father Henry James Aerden. In brieven die hij naar zijn familie stuurde, verhaalt hij over zijn werkzaamheden als priester, zijn verblijf bij de inheemse bevolking en haalt hij herinneringen aan zijn jeugd in Wouw en Kalmthoutse Hoek op. Meerdere keren had hij plannen om zijn familie te bezoeken maar dat is er nooit van gekomen.
Maria Catharina, geboren te Wouw op 2 september 1824, aldaar overleden op 24 oktober 1824.
Maria Catharina (Mieke), geboren te Wouw op 28 juli 1826, overleden te Zundert op 30 maart 1904. Zij huwde te Wouw op 10 januari 1861 met Jacobus Pieter van Hasselt, bierbrouwer, molenaar (1900), geboren te Zundert op 27 april 1826, overleden te Sprundel op 31 mei 1900, zoon van Peter van Hasselt en Maria Herijgers.

Bouw van een molen te Wouw[bewerken]

Petrus Aerden, een broer van Jacobus en werkzaam als bakker en landbouwer in Essen, kreeg op 22 maart 1811 toestemming om een windmolen te bouwen op een perceel in Wouw dat bekend stond als Oude molenbergh. Beide broers werden eigenaar van de molen maar het was Jacobus die als molenaar en meelverkoper aan de slag ging. De molen brandde geheel af op 21 oktober 1824. Alleen de stenen muren bleven zwaar gehavend behouden. Naast schade aan het gebouw zelf was er ook schade door aanwezige goederen, waaronder een grote hoeveelheid schors, boekweit en lege graanzakken. De gebroeders Aerden namen het initiatief tot herbouw van de molen. Zij dienden op 2 april 1825 een verzoek in bij de gemeenteraad van Wouw om een oven te mogen oprichten. Daarmee konden stenen worden gebakken om de molen opnieuw op te bouwen. De huidige molen De Arend. In november 1825 was de molen nog in aanbouw. De molen werd toen aangeduid als Den Steenen Molen. De naam De Arend is pas later in gebruik gekomen en mogelijk afgeleid van de familienaam Aerden.

Aankoop molen Essen-Hoek[bewerken]

In 1823 kocht Jacobus Aerden de al bestaande molen van Hoek. In die tijd nog behorende bij de gemeente Kalmthout en daarom bekend als Kalmthoutse Hoek (nu Essen-Hoek). Tweede zoon Joannes Franciscus Aerden werd molenaar op deze molen tot zijn overlijden in 1830. Jacobus nam de taken over totdat zijn zoon Petrus Leonardus oud genoeg was om de molenaarswerkzaamheden zelfstandig op te pakken. Vijf jaar na de aankoop van de molen kocht Jacobus de nabij gelegen hoeve Creijtenborg. Dit was oorspronkelijk een hoeve van de Wilhelmieten uit Huijbergen. Jacobus ging de boerderij niet zelf bewonen maar verpachtte die.

Dit artikel "Aerden (molenaarsfamilie)" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Aerden (molenaarsfamilie).