Van Rietwijk

Van Rietwijk (ook: Van Rijck) was een Nederlands tot de middeleeuwse adel behorend geslacht en later ook regentengeslacht dat voornamelijk in Kennemerland floreerde en is uitgestorven in de 17e eeuw.

Geschiedenis[bewerken]

Huis den Cruyt / Abdij van Egmond[bewerken]

De eerste vernoeming van het geslacht Van Rietwijk is in 1205. Dit is een stuk waarin wordt geschreven dat Wouter van Egmond na het afbranden van zijn kasteel dat door graaf Lodewijk II van Loon verbrand (1203) was tijdens de Loonse Oorlog, in het huis van Dirk van Rietwijk (ook: Van Rijswijk) schuilt. In 1205 doet de Abdij van Egmond een aanval op het huis van Dirk. Opmerkelijk is dat de Van Rietwijks en Van Egmonds een groep van 300 man konden verslaan. Het kasteel van Dirk, huis gelegen in 't Velt geheten den Cruyt, is vermoedelijk in 1200 gebouwd toen het Egmondermeer werd bedijkt. Het is gelegen naast de abdij en werd verwoest in 1517.

Heerlijkheid Rietwijk[bewerken]

De Heren van Rietwijk zijn vernoemd naar het dorp en heerlijkheid Rietwijk (Rietwijk, Rietwijkeroord en Nieuwerkerk) waar zij een kasteel hadden met deze naam. Het dorp is een lange tijd erg welvarend geweest maar is op een gegeven moment opgezwolgen door het Haarlemmermeer, waardoor er erg weinig bronnen overgebleven zijn.

Huis Assumburg en Rietwijk[bewerken]

Ook waren de Heren van Rietwijk vermoedelijk de eerste eigenaar van Slot Assumburg (ca. 13e eeuw) en het naastgelegen Rietwijk (Reeuwijk). In de 14e eeuw erft Jan van Rietwijk van Willem van Rietwijk genaamd Van Velsen de helft van het slot van zijn vader. De andere helft moet van Berthout van Assendelft geweest zijn, want die koopt in 1328 het deel van Jan waarna hij het in 1335 opdraagt aan Jan I van Polanen.

Huis te Velsen[bewerken]

Het toponiem Van Velsen is vermoedelijk in de familie sinds 1262, wanneer Nikolaas van Rietwijk beleend wordt met Huis te Velsen (waar hij op woont) door zijn neef Jan Persijn van Velsen te versterven op zijn zoons en dochters. Het bezit was afkomstig van Hadewich van den Dunen (een dochter van Arnout van den Dunen) met wie hij vermoedelijk getrouwd was.

Huis Hofland[bewerken]

Het is niet precies duidelijk hoe de Van Rietwijk's in het bezit zijn gekomen van de Heerlijkheid Hofland en het huis daarbij horende. De eerste heer van Hofland is Hugo I van Rietwijk, zoon van Dirk I van Rietwijk. De heerlijkheid Hofland lag vermoedelijk tussen de heerlijkheid Heemskerk en Beverwijk in. De grens lag waarschijnlijk op de nog steeds bekende Hoflanderweg in Beverwijk en de vroegere Hoflandgeest.

Huis te Torenburg[bewerken]

In 1489 krijgt Willem van Rietwijk het land met hofstede genoemd Torenburg in erfleen. Het kasteel lag in Alkmaar. Uit aktes blijkt dat het in die periode niet meer in volledige staat omkeerde.

Huis Kranenbroek[bewerken]

In 1455 krijgt Dirk van Rietwijk het Huis te Kranenbroek in handen. Dit huis was afkomstig van het geslacht Van Kranenbroek welke, net als de Van Rietwijk's, afstamen van het Huis Egmond.

Aanverwante geslachten[bewerken]

Van Egmond[bewerken]

Het geslacht Van Rietwijk is vermoedelijk bestaan uit een zijtak van het Huis Egmond of andersom. In de 12e en 13e eeuw bezaten de families naast elkaar gelegen kastelen in Egmond. Daarnaast is er een zegel bekend van een Van Egmond die het wapen Van Egmond met een vrijkwartier van één keper zegelde (Schepenzegel Collectie Alkmaar).

Persijn / Van Velsen[bewerken]

De verwantenis met Persijn is duidelijk doordat in een leenakte van 1262 Nikolaas van Rietwijk deze als neef van Jan Persijn genoemd wordt. Daarnaast noemen verschillende telgen uit het geslacht zich in de jaren daarna ook wel Van Velsen, dat op dat moment in het bezit was van de familie Persijn.

Hofland[bewerken]

Het geslacht Hofland is met grote zekerheid een zijtak van de Van Rietwijks die zich ca. 1260 gingen vernoemen naar het Huis en ambachtsheerlijkheid waar zij woonden. Het wapen van het geslacht Hofland is gebroken in kleurwisseling van de keper en schild. Het is niet duidelijk uit welke tak het geslacht Hofland is ontstaan, maar duidelijk is wel dat de tak de naam Van Velsen heeft doorgegeven: in 1393 wordt een telg uit het geslacht Hofland genoemd Van Velsen. Dit geslacht heeft in de 14e eeuw veel huizingen in bezit en later in leen rond Beverwijk, Velsen en Heemskerk waarna het geslacht zich in de 15e eeuw verplaatst naar Rijn- en Schieland. Waar het voor meerdere eeuwen bestuurlijke functies vervulden als Rotterdams regentengeslacht.

Van Rijswijk[bewerken]

De precieze relatie tussen het geslacht Van Rijswijk en Van Rietwijk is niet duidelijk, maar wel is zeker dat in de 13e eeuw de Van Rietwijks zich ook wel Van Rijswijk noemden. Een bevestiging van deze naamsrelatie is ook het feit dat een telg uit het bovenstaande geslacht (Hofland) in 1438 een groot stuk land met huizinge in Rijswijk houdt.

Wapen[bewerken]

Een keper van zilver op een velt van sabel (zwart) met als helmteken twee afgekapte stokken. Waarvan de linker in sabel en de rechter in zilver. Het wapen van de Heren van Hofland is hierin gebroken in kleurwisseling.

Genealogische Schets[bewerken]

Dirk I van Rietwijk (ca. 1205), Heer van Rietwijk
- Hugo I van Rietwijk [ook: van Hofland] (geb. < 1248, ovl. ca. 1298), Heer van Rietwijk, Hofland en Huis Assumburg, eerste telg dat zich Hofland gaat noemen.
  - Willem I van Rietwijk [ook: van Velsen] (geb. ca. 1250, ovl. 1317), Heer van Rietwijk en Huis Assumburg
    - Jan I van Rietwijk (geb. < 1322, ovl. < 1366), Heer van Rietwijk, bloedverwant Berthout van Assendelft, Abt van Egmond
      - Willem II van Rietwijk [ook: van Velsen] (geb. < 1358, ovl. 1399), Heer van Rietwijk en Huis te Velsen
  - Dirk I van Hofland (geb. < 1322, ovl. 1336), Heer van Hofland
    - Dirk II van Hofland (geb. < 1336, ovl. 1382), Heer van Hofland
      - Gerard I van Hofland [ook: van Velsen] (geb. < 1378, ovl 1394), Heer van Hofland
        Gerard II van Hofland (geb. < 1380, ovl. 1420), Heer van Hofland
        Dirk III van Hofland (geb. < 1420, ovl. > 1459), Heer van Hofland, volgt verm. Genealogische Schets Hofland.
  - Hugo II van Rietwijk [ook: van Hofland] (geb. voor 1322, ovl. voor 1367)
- Nikolaas van Rietwijk (ca. 1262), Heer van Huis te Velsen, neef van Jan II Persijn

Bronnen, noten en/of referenties

Nationaal Archief Den Haag, Graven van Holland 3.01.01
Afbeeldinge ende Levens beschryvinge van de Heeren en Graven van Egmondt
Batavia Illustrata, De Verhandelinge van den Adel en Regeringe van Hollandt
Leenkamer van de graven Holland in Kennemerland
Lenen van de hofstede Egmond, Haarlem, Heemskerk en Velsen (Waterland)
Lenen van de Abdij van Egmond

Dit artikel "Van Rietwijk" is uit Wikipedia. De lijst van zijn auteurs is te zien in zijn historische en/of op de pagina Edithistory:Van Rietwijk.

Facebook Page

Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language[bewerken]

Van Rietwijk in English